cái khuyết tật họ định bụng đi tìm không nằm trong hiến pháp quốc gia và
cũng chẳng nằm trong đám cử tri.
Thực ra thì khó mà hiểu nổi vì sao những con người hoàn toàn khước từ
thói quen tự cai quản mình lại có thể chọn lựa ra được những người có
nhiệm vụ dẫn dắt mình; và làm sao có thể tin được rằng một chính quyền tự
do, mạnh mẽ và khôn ngoan, lại có thể được sinh ra từ công việc đầu phiếu
tiến hành bởi những con người nô lệ.
Tôi vẫn cứ thấy rằng, một bản hiến pháp có cái đầu thì cộng hoà còn lại
tất cả các bộ phận khác thì đều là siêu chuyên chế là một thứ quái vật không
thể sống được lâu. Tật xấu của những kẻ cầm quyền và sự ngu xuẩn của
những kẻ bị cai trị sớm muộn sẽ dẫn tai hoạ tới. Và nhân dân, khi đã mệt
mỏi vì những kẻ đại diện mình và vì cả bản thân mình, sẽ tạo ra những thiết
chế tự do hơn nữa, hoặc là sẽ sớm quay lại nằm dài dưới chân của một ông
chủ duy nhất. (Xem I)
CHÚ THÍCH
(H)
Tôi thường tự hỏi, trong bối cảnh các tập tục dân chủ thì mềm yếu và tinh
thần quân đội thì âu lo, nếu chuyện gì có thể xảy ra, liệu có khi nào người ta
sẽ lập ra một chính quyền quân sự tại một vài quốc gia (dân chủ) ngày nay.
Tôi cho rằng nếu xảy ra điều đó thì chính quyền ấy sẽ không khác gì với
bức tranh tôi đã phác ra trong chương sách liên quan đến chú thích này và
nó sẽ không mang những nét man rợ của một thiểu số quân sự.
Tôi tin tưởng rằng trong trường hợp này sẽ có một sự hoà trộn giữa các
thói quen của viên thơ lại và thói quen của anh lính. Nền hành chính sẽ có
những nét nào đó như là tinh thần quân sự, và giỏi quân sự sẽ có một số thói
quen của nền hành chính dân sự. Kết quả từ đó sẽ là một sự điều hành chính
quy, rõ ràng, mạch lạc, tuyệt đối: nhân dân trở thành một hình ảnh của quân
đội, và xã hội có dáng dấp của một trại lính.
