mọi nguy cơ bất ngờ hơn cả trong mọi nguy cơ hàm chứa trong tương lai.
Song tôi không cho rằng những nguy cơ tôi chỉ ra đó là không thể khắc
phục.
Những con người sống trong thời dân chủ mà chúng ta vừa mới bắt đầu
đây đều tự nhiên thích thú sự độc lập. Một cách tự nhiên họ không chịu
đựng nổi cái gì là quy cách: ngay cả lúc nào cũng trông thấy quy cách khiến
họ thấy mệt mỏi. Họ tha thiết quyền lực; song họ lại có xu hướng khinh bỉ
và ghét bỏ những ai đứng ra thực thi quyền lực đó, và do sự nhỏ nhen và cả
sự trôi nổi của họ, mà họ dễ dàng để tuột khỏi tay mình những kẻ thực thi
quyền lực ấy.
Các bản năng đó luôn luôn xuất hiện trở lại, vì chúng chui ra từ cái trạng
thái xã hội rồi cũng sẽ không thay đổi. Trong thời gian dài, những bản năng
ấy sẽ ngăn cản không để hình thức chuyên chế nào có thể ngồi ấm chỗ, và
chúng cung cấp những vũ khí mới cho mỗi thế hệ mới nào còn muốn đấu
tranh vì Tự do của con người.
Mong sao trong tương lai chúng ta sẽ có được cái nỗi e sợ thanh sạch đó,
nỗi e sợ khiến chúng ta tỉnh táo và chiến đấu, chứ không phải nỗi khiếp sợ
nhu nhược và vô công rồi nghề làm trái tim ta đập rộn lên nhưng lại chỉ làm
cho tình cảm ta cáu bẩn là cùng.
