Còn cái tôi gọi là những chính đảng lớn là những đảng gắn bó với những
nguyên lí hơn là với những hệ quả của nguyên lí; gắn bó với những điều
tổng quát hơn là với những trường hợp riêng rẽ, gắn bó với những tư tưởng
chứ không với những con người. Nói chung, các đảng lớn đó đều có những
nét cao sang hơn, những đam mê khoáng đạt hơn, những niềm tin thực tế
hơn, một cốt cách thẳng thắn hơn và mãnh liệt hơn mọi kiểu đảng phái khác.
Lợi ích riêng, vốn bao giờ cũng có vai trò lớn nhất trong các đam mê chính
trị, thì, với các đảng phái này, lại rất thường giấu mình dưới tấm màng lợi
ích công cộng. Thậm chí, có khi người ta lại lẫn tránh lợi ích riêng khi bị nó
kích động.
Ngược lại, các đảng nhỏ nói chung đều không có niềm tin chính trị. Do
chỗ những đảng này không cảm thấy mình ở tầng cao và được trụ đỡ bởi
những đối tượng to tát, nên đặc tính của họ là mang màu sắc vị kỉ thể hiện rõ
rệt trong từng hành động. Họ nổi máu lên chẳng vì cơn cớ gì. Họ nói năng
giọng bạo hành, nhưng làm thì dè dặt và bất định. Các phương tiện họ đem
thi thố đều nghèo nàn như chính mục tiêu của họ. Do đó khi có một thời yên
bình tiếp nối theo thời cách mạng bạo lực, những con người vĩ đại dường
như đột ngột biến mất và các tâm hồn tựa như co vào bên trong.
Các đảng phái lớn làm đảo lộn xã hội, các đảng nhỏ làm lung lay xã hội.
Các đảng lớn làm tan tác xã hội, các đảng nhỏ làm hủ bại xã hội. Các đảng
lớn đôi khi làm rung chuyển xã hội và cứu lấy xã hội, các đảng nhỏ bao giờ
cũng chỉ khiến xã hội nháo nhào lên và chẳng ích lợi gì.
Nước Mĩ từng có những đảng lớn. Bây giờ chúng chẳng còn nữa. Nước
Mĩ nhờ các đảng lớn đã có được vô vàn hạnh phúc, nhưng không có được
cái đạo lí.
Khi chiến tranh giành độc lập chấm dứt và cần phải xây dựng những cơ
sở cho chính quyền mới, quốc gia bị chia rẽ giữa hai luồng ý tưởng. Những
ý tưởng đó cũng xưa như cuộc đời này, và người ta bắt gặp lại chúng dưới
các hình dạng khác nhau mang những tên gọi khác nhau trong tất cả các xã
hội tự do. Phía này là những ý tưởng muốn hạn chế quyền lực của nhân dân,
