chính trị nào của Liên bang cũng đứng về phe ủng hộ hoặc phe chống lại
chính quyền, nhưng các báo đó công kích hoặc bênh vực chính quyền bằng
vô vàn cách khác nhau. Như thế, báo chí không tài nào dựng lên được ở Hoa
Kì những dòng dư luận lớn đủ sức dâng cao hoặc tràn qua những con đê
hùng vĩ. Sự chia rẽ lực lượng này của báo giới còn tạo ra những tác động
khác nữa không kém lạ lùng: do chỗ ra một tờ báo là chuyện dễ dàng, nên ai
ai cũng có thể làm được việc đó; mặt khác, việc cạnh tranh khiến cho một tờ
báo không thể hi vọng thu lợi nhuận thật cao; điều đó khiến cho những khả
năng công nghiệp lớn chỉ đứng ngoài không dính vào kinh doanh báo chí.
Vả chăng do có nhiều báo chí nên cho dù báo chí có là nguồn sinh lợi nhuận
chăng nữa thì vẫn không đủ các người viết văn có tài để điều hành chúng. Ở
Hoa Kì, nhà báo nói chung có vị trí không cao lắm, trình độ học vấn của họ
sơ khoáng, và ý tưởng họ trình bày lắm khi thô thiển. Thế nhưng ở đâu thì
phe đa số cũng là kẻ làm luật; phe đa số tạo ra những kiểu dáng để rồi thành
đồng phục cho tất cả; toàn bộ những tập tục chung đó làm thành một cái linh
hồn: có cái linh hồn của luật gia, có cái linh hồn của phiên toà. Ở Pháp, cái
linh hồn của nhà báo là thảo luận một cách bạo hành nhưng ở bậc cao và
thường là hùng hồn, về những lợi ích lớn của Nhà nước. Nếu có đôi khi
không như thế thì chỉ là vì luật nào cũng có ngoại lệ mà thôi, ở nước Mĩ,
linh hồn của nhà báo là tinh thần tấn công một cách thô kệch, không uốn éo
kiểu cách, đánh vào mọi đam mê của những ai là mục tiêu của báo chí,
không đánh vào nguyên tắc mà chỉ cần đánh trúng con người, săn lùng
những con người này vào đến tận đời tư, và bóc trần mọi yếu đuối và khiếm
khuyết của những con người đó ra.
Cần phải thương tình cho một sự lạm dụng tư tưởng như thế. Rồi tôi sẽ có
dịp tìm hiểu xem báo chí có ảnh hưởng ra sao đến thị hiếu và đạo đức người
Mĩ. Nhưng xin nhắc lại là bây giờ tôi hãy quan tâm đến các vấn đề chính trị
cái đã. Ta không thể che giấu những tác động chính trị của việc ban phát tự
do báo chí, rằng chuyện đó lại không gián tiếp góp phần duy trì sự yên bình
công cộng. Kết quả là những con người đã có một vị trí cao trong dư luận
công dân nước mình đều chẳng dám viết báo nữa và do đó mà mất đi cái vũ
khí đáng gờm bậc nhất có thể đem dùng để huy động các đam mê của dân
