xã hội. Tại một xứ sở mà nền giáo dục hầu như phổ cập, thì người ta vẫn nói
là các dân biểu viết lách chưa sạch nước cản.
Cách đó hai bước là phòng họp của Thượng viện, khuôn viên nhỏ hẹp
chứa đựng phần lớn những con người danh giá của nước Mĩ. Khó mà thấy ở
đó một gương mặt nào lại chỉ mới thành danh trong thời gian gần đây thôi.
Đó là những luật sư hùng biện, những tướng lĩnh nổi danh, những pháp quan
khéo léo, hoặc những chính khách có tên tuổi. Mỗi lời nói phát ra từ hội
nghị này hẳn sẽ đem lại vinh dự cho những cuộc tranh cãi ở các nghị viện
bên châu Âu.
Do đâu mà có sự tương phản kì quặc đó? Vì sao những phần tử tinh hoa
của quốc gia lại ngồi ở phòng họp bên này thay vì ngồi ở phòng họp bên
kia? Vì sao đại hội nghị thứ nhất kia lại tụ hội những thành phần tầm
thường, trong khi đại hội nghị thứ nhì dường như độc quyền các tài năng và
trí tuệ? Vậy mà cả hai đại hội nghị đó đều từ nhân dân mà ra, đều là kết quả
của phổ thông đầu phiếu, và cho tới nay chẳng có tiếng nói nào cất lên ở
nước Mĩ chủ trì ý kiến cho rằng Thượng viện đang là kẻ thù của các lợi ích
nhân dân. Do đâu mà có sự khác nhau to lớn đến thế? Tôi chỉ thấy có một sự
kiện để đem ra lí giải: cuộc bầu cử ra Hạ viện tiến hành theo lối trực tiếp,
còn cuộc bầu cử ra Thượng viện tiến hành theo hai bước. Tính phổ thông
của các công dân cắt cử ra ngành lập pháp mỗi bang, và đến lượt nó, hiến
pháp Liên bang bằng cách đổi từng tổ chức lập pháp đó thành đoàn cử tri và
từ đó chọn ra các thành viên Thượng viện. Vậy cho nên, dù là gián tiếp đấy,
nhưng các thượng nghị sĩ vẫn thể hiện là kết quả của phổ thông đầu phiếu;
bởi vì các tổ chức lập pháp, là cơ quan cử ra thượng nghị sĩ, chẳng hề là cơ
quan quý tộc hoặc đặc quyền tự đưa ra kết quả bầu cử; kết quả đó tuỳ thuộc
vào tính phổ thông của các công dân; nói chung, viện đó được bầu ra hai
năm một lần và các công dân bao giờ cũng vẫn có quyền chọn lựa khác bằng
cách đưa vào Thượng viện những thành viên mới. Nhưng chỉ cần ý nguyện
nhân dân đi ngang cái đại hội nghị có chọn lựa là có thể từ đó tạo ra những
hình thức cao quý nhất và đẹp đẽ nhất. Vậy là những con người được bầu ra
theo cách đó bao giờ cũng vẫn là đại diện chính xác cái phe đa số đang cầm
