Trước đây tôi đã nói tới những tật xấu tự nhiên của chính quyền dân trị.
Không có tật xấu nào lại không cùng mọc lên đồng thời với quyền lực của
phe đa số.
Và đây là cái tật xấu rõ nhất:
Sự bất ổn định về lập pháp là một tật xấu cố hữu của chính quyền dân trị,
bởi vì bản chất của nền dân trị là đưa những con người mới lên nắm chính
quyền. Nhưng cái xấu đó to nhỏ còn tuỳ theo sức mạnh và phương tiện hành
động người ta giao cho nhà lập pháp.
Ở Mĩ, người ta giao cho những con người và tổ chức làm ra luật pháp một
quyền lực tuyệt đối. Nhanh chóng và không cưỡng nổi, bộ máy đó có thể lao
vào thực hiện từng ý muốn, và hàng năm người ta lại đưa vào bộ máy đó
những đại diện khác. Có nghĩa là người ta chọn đúng cái tổ hợp tối hảo cho
sự bất ổn định dân chủ và cho phép nền dân trị áp dụng những đổi thay
mãnh liệt nhằm vào những mục đích thuộc loại quan trọng nhất.
Vì vậy mà nước Mĩ giờ đây là đất nước trên thế giới luật pháp có đời sống
ngắn ngủi hơn cả. Trong ba chục năm qua, hầu hết các bản hiến pháp ở Mĩ
đều được sửa đổi thêm bớt. Và trong thời kì đó chẳng có một bang nào ở
đây lại không thay đổi nguyên tắc luật pháp của mình.
Còn về bản thân luật pháp, ta chỉ cần liếc qua kho lưu trữ của các bang
trong Liên bang để thấy rõ là ở Mĩ hành động của nhà lập pháp không khi
nào giảm tốc độ hết. Không phải vì bản chất Nền dân trị Mĩ bất ổn định hơn
nơi khác, mà vì người ta cho nó những phương tiện để tiếp tục khuynh
hướng bất ổn định tự nhiên khi làm các bộ luật
.
Ở Hoa Kì, tính toàn quyền của phe đa số và cách thức nhanh chóng và dứt
khoát nó thực hiện các ý chí không chỉ làm cho luật pháp bất ổn định, mà
còn tác động đến việc thi hành luật pháp và hoạt động cụ thể của nền hành
chính công.
Phe đa số vốn dĩ là lực lượng duy nhất mà luật pháp cần phải thoả mãn,
nên người ta nhiệt thành thực hiện các công trình do nó trù liệu. Nhưng ngay
khi nào nó chuyển hướng chú ý thì mọi nỗ lực cũng ngừng luôn. Còn tại các
