Có khá nhiều người khi thấy các nhà nước dân chủ rơi vào hỗn loạn, thì
nghĩ ngay rằng chính quyền các nước đó hẳn là yếu và bất lực. Thực ra thì,
một khi chiến tranh ở đó đã bùng lên giữa các đảng, thì chính quyền mất khả
năng tác động tới xã hội. Nhưng tôi không cho rằng bản chất một chính
quyền dân trị lại thiếu sức mạnh và thiếu nguồn lực. Ngược lại, tôi tin rằng
hầu như bao giờ cũng là do lạm dụng sức mạnh và sử dụng sai nguồn lực
khiến chính quyền ấy sụp đổ. Hầu như là sự hỗn loạn sinh ra từ bạo quyền
hoặc từ sự vụng về, chứ không từ sự bất lực.
Không bao giờ nên lẫn lộn sự ổn định với sức mạnh, giữa vĩ đại và sống
dai. Tại các nước cộng hoà dân chủ, quyền lực điều hành
bình ổn, vì nó thường thay đổi người và thay đổi mục tiêu. Nhưng ở bất cứ
nơi đâu thì cũng không thể cưỡng lại nổi sức mạnh của nó.
Tôi cảm thấy chính quyền của các nước cộng hoà Mĩ cũng tập trung và
còn mãnh liệt hơn chính quyền các nền quân chủ chuyên chế châu Âu. Song
không vì thế mà tôi cho rằng chính quyền đó bị tiêu vong vì yếu đuối
.
Nếu có bao giờ Tự do bị thất bại ở nước Mĩ, thì cần đi tìm trách nhiệm ở
tính toàn quyền của phe đa số, cái đã đẩy phe thiểu số rơi vào tuyệt vọng và
buộc phe thiểu số phải cầu viện đến sức mạnh vật chất. Khi đó sẽ là hỗn
loạn, nhưng đó chỉ là hệ quả của bạo quyền do phe đa số tạo ra mà thôi.
Tổng thống Madison cũng nói lên những ý tưởng như thế. (Xem báo
Federalist, số 51). Ông viết:
Cực kì quan trọng là, ở các nước cộng hoà, không chỉ bảo vệ xã hội khỏi
sự đè nén của những người cầm quyền, mà còn phải bảo đảm cho một bộ
phận xã hội tránh khỏi sự bất công do phía kia gây ra. Công lí là mục đích
mà mọi chính quyền phải hướng tới; đó là mục đích của con người khi họ
đoàn kết lại. Nhân dân đã làm và sẽ còn làm tất cả để đến mục tiêu đó, sẽ nỗ
lực để hoặc là đạt được tới đích hoặc là mất toi Tự do.
Nếu có được một xã hội trong đó bên mạnh nhất đủ sức dễ dàng tập hợp
lực lượng và đàn áp những bên yếu hơn, ta có thể coi sự hỗn loạn ngự trị ở
đó cũng giống như cuộc sống trong trạng thái tự nhiên, nơi kẻ yếu hơn
