Là một tầng lớp duy nhất có trí tuệ cao không bị nhân dân thách thức, một
cách tự nhiên các luật gia thường được gọi giao giữ phần lớn các chức vụ
công cộng. Họ ngồi đầy các cơ quan lập pháp, và họ đứng đầu các cơ quan
hành chính, và như vậy có nghĩa là họ có ảnh hưởng to lớn đến việc làm ra
luật pháp và việc thi hành luật pháp. Song các luật gia vẫn bị buộc phải
nhường bước trước luồng dư luận công cộng lôi cuốn họ theo; nhưng ta
cũng dễ dàng nhận ra những chỉ số tự do hành động qua những gì họ có thể
làm được. Người Mĩ vốn đổi mới biết bao trong luật chính trị của họ, lại chỉ
thay đổi nhẹ nhàng và ì ạch trong luật dân sự, mặc dù rất nhiều điều trong
các luật đó gây khó chịu lớn cho trạng thái xã hội của họ. Nguyên nhân của
việc đó là do, trong vấn đề luật dân sự, phe đa số bao giờ cũng bị buộc phải
cậy đến các luật gia; và các vị luật gia Mĩ đó, khi được thả lòng muốn làm gì
thì làm, liền chẳng làm gì để đổi mới sất.
Một người Pháp sẽ thấy đó là chuyện kì cục khi nghe những lời ca thán ở
Hoa Kì về tinh thần trì trệ và định kiến của các luật gia đối với những gì đã
thiết lập ổn định.
Ảnh hưởng của tinh thần luật pháp còn vươn xa hơn nhiều khỏi những
giới hạn chính xác như tôi vừa mới chỉ ra.
Hầu như ở Hoa Kì không có vấn đề gì về chính trị phải giải quyết mà
chẳng chóng thì chày lại không biến thành vấn đề tư pháp. Từ đó mà bắt
buộc các đảng phải mượn của ngạch tư pháp các ý tưởng và ngôn ngữ để
dùng ngay vào các cuộc tranh biện hàng ngày. Phần lớn các chính khách,
vốn đã là hoặc đang là luật gia, liền đem vào lối điều hành công việc của
mình các cung cách và những lối suy nghĩ đặc trưng cho giới luật của họ.
Cuối cùng bồi thẩm đoàn làm nốt công việc khiến cho các tầng lớp đều quen
với những chuyện như thế. Ngôn ngữ tư pháp do đó trở thành như một thứ
ngôn ngữ bình dân; tinh thần luật pháp sinh ra từ bên trong các trường học
và các toà án dần dần lan toả ra ngoài phạm vi riêng; có thể nói là nó thâm
nhập vào toàn thể xã hội, nó đi xuống những lớp ở tận cùng xã hội, và toàn
thể nhân dân cuối cùng cũng tiêm nhiễm một phần các thói quen và thị hiếu
của vị pháp quan.
