hệ người với người đã đặc biệt gia tăng và mang tính bác học và trí tuệ, thì
đó chẳng phải là việc gì dễ dàng
.
Lúc này đây, mục tiêu chính của tôi là hình dung phương diện chính trị
của bồi thẩm đoàn; nếu đi theo con đường khác hẳn sẽ khiến tôi đi chệch
khỏi đề tài mình đang xét. Còn về việc xem xét bồi thẩm đoàn như là
phương tiện tư pháp, thì tôi chỉ nói đôi ba lời là đủ. Khi người Anh tiếp thu
tổ chức bồi thẩm đoàn, lúc đó họ còn là một quốc gia bán khai; kể từ đó Anh
đã trở thành một quốc gia sáng láng nhất địa cầu; và sự gắn bó của họ với
hình thức bồi thẩm đoàn có vẻ như cũng gia tăng cùng với sự sáng láng của
họ. Họ đã thoát ra khỏi lãnh thổ, và ta chứng kiến họ ngang dọc khắp bốn
phương trời đất này: có những người lập ra các khẩn địa, có những người
khác lập ra các quốc gia độc lập; đất nước chung vẫn giữ lại một ông vua,
song vô số người di dân Anh lại đã lập ra những nước cộng hoà mạnh mẽ;
nhưng ở đâu thì người Anh cũng đều suy tôn tổ chức bồi thẩm đoàn
. Họ
lập ra bồi thẩm đoàn khắp nơi, hoặc là họ vội vã thiết lập lại nó. Một thiết
chế pháp lí được một quốc gia vĩ đại bỏ phiếu tán thành trong bấy nhiêu thế
kỉ liên tiếp, lại được người ta nhiệt tình lập lại trong mọi thời kì của nền văn
minh, dưới mọi điều kiện và mọi hình thức chính quyền, [một thiết chế như
thế] hẳn là không thể đi ngược lại với tinh thần pháp luật cho được
Nhưng thôi, ta hãy từ bỏ chủ đề này đi. Chỉ chăm chú vào việc hình dung
bồi thẩm đoàn như một thiết chế tư pháp tức là thu hẹp hết sức tư duy của ta
lại. Bởi lẽ là, nếu bồi thẩm đoàn có ảnh hưởng lớn tới số phận các vụ án, thì
nó còn có ảnh hưởng lớn hơn nữa đến chính số phận của xã hội. Bồi thẩm
đoàn như vậy trước hết là một thiết chế chính trị. Ta nên đứng trên chính
quan điểm này để xét đoán bồi thẩm đoàn.
Tôi hiểu bồi thẩm đoàn là một số lượng nhất định các công dân được nhặt
ra ngẫu nhiên và tạm thời được giao cho quyền xét xử (vụ án).
Tôi thấy việc dùng bồi thẩm đoàn vào công cuộc trấn áp các tội hình sự là
du nhập vào chính quyền một thiết chế cực kì cộng hoà. Tôi hiểu điều này
như sau:
