ta ngồi ghế đó? Phải chăng đó là vì nhờ đến một chiến công của ông từ hai
chục năm trước trong vụ vây hãm thành New Orleans? Thế nhưng cái chiến
công ở New Orleans đó là một sự kiện quân sự khá bình thường chỉ còn lưu
lại trong kí ức con người ở một xứ sở không còn trận nào mà đánh nữa. Vậy
những con người để mình bị lôi cuốn vì sự say sưa vinh quang đó hẳn phải
là những con người lạnh lùng nhất, tính toán nhất, ít phẩm chất quân sự
nhất, và xin cho tôi nói thẳng, những con người tầm thường nhất hạng trong
mọi quốc gia trên thế giới.
Nước Mĩ chẳng có thủ phủ nào lớn
có thể tạo được ảnh hưởng trực
tiếp hoặc gián tiếp đến toàn bộ lãnh thổ, điều này được tôi coi là một trong
những nguyên nhân cơ bản của sự duy trì các thiết chế cộng hoà ở Hoa Kì.
Tại các thành phố, khó mà ngăn cản con người tụ hội, cùng nhau nổi nóng
lên rồi cùng nhau ra những quyết định bốc đồng và đầy đam mê. Thành phố
tạo thành những đại hội nghị mà thành viên là toàn thể dân cư. Nhân dân ở
thành phố có ảnh hưởng ghê gớm đến các pháp quan và thường khi quyết
định trực tiếp đến ý chí các pháp quan đó.
Để cho các địa phương phải chịu khuất phục các thành thị, đó không chỉ
là đặt số phận toàn liên bang vào tay một bộ phận nhân dân, đó là điều bất
công, mà hơn nữa lại còn đặt vào tay những con người chỉ biết hành động
theo ý mình, đó là điều càng nguy hại. Vậy là, sự ưu thắng của thành thị gây
tai hại nghiêm trọng đến chế độ đại diện. Nó làm cho các nước cộng hoà
hiện đại rơi vào khuyết tật của các nước cộng hoà thời cổ, những nền cộng
hoà đều đã tuyệt diệt chỉ vì không biết tới chế độ đại diện đó.
Hẳn là sẽ dễ dàng cho tôi khi kể ra đây vô số nguyên nhân thứ yếu khác
đã tạo thuận lợi cho việc thiết lập và bảo đảm việc duy trì nền dân chủ cộng
hoà ở Hoa Kì. Nhưng giữa vô vàn điều kiện may mắn này, tôi nhận ra hai
điều chính yếu, và tôi phải kể ngay ra đây thôi.
Trên kia tôi đã nói rằng, để có thể hiểu vì sao có sự thịnh vượng như ngày
nay của Hoa Kì, thì trong tất cả các nguyên nhân, cái nguồn gốc của người
Mĩ, hoặc cái tôi gọi bằng xuất phát điểm của người Mĩ, là nguyên nhân cơ
bản và hữu hiệu nhất. Người Mĩ có được cái ngẫu nhiên của sự sinh thành:
