có thật trên cơ sở ý nguyện sáng suốt của nhân dân.
Đó là một chính quyền hoà hợp, các quyết định của nó được chín muồi
trong thời gian dài, được đem thảo luận một cách khoan thai và đem thực thi
một cách chín chắn.
Ở Hoa Kì, những người cộng hoà chuộng tập tục, trọng tín ngưỡng, chấp
nhận các quyền. Họ rao giảng quan điểm rằng một quốc gia càng tự do thì
càng phải có đạo đức, có tín ngưỡng và có chừng mực. Cái người ta gọi là
“cộng hoà” ở Hoa Kì, đó là triều đại trị vì êm ả của phe đa số. Sau khi có
thời gian tự nhận ra mình và thử thách sự tồn tại của mình, phe đa số là
nguồn chung của mọi quyền lực. Nhưng bản thân phe đa số không phải là
mạnh toàn diện. Bên trên nó, trong miền đạo đức, còn có nhân loại, có công
lí và lí tính; trong miền chính trị còn có các quyền đã được chiếm lĩnh. Phe
đa số thừa nhận hai thanh chắn đó, và nếu xảy ra việc nó có vượt rào chắn,
thì đó là vì nó có những đam mê cũng như mỗi con người, và giống như mọi
con người, nó có thể làm cái xấu mà vẫn biết đâu là cái tốt.
Song chúng ta cũng đã tiến hành ở châu Âu nhiều điều mới mẻ lạ kì.
Theo một số người trong chúng ta, nền cộng hoà không phải là triều đại
trị vì của phe đa số, như mọi người cho tới nay vẫn nghĩ thế, mà đó là triều
đại trị vì của những con người đem sức mạnh ra làm việc cho phe đa số. Với
những kiểu chính quyền này, không phải là nhân dân đang chỉ đạo mọi việc,
mà kẻ lãnh đạo là những ai hiểu biết rõ hơn đâu là lợi ích to lớn của nhân
dân: đây là một sự phân biệt tài tình, nó cho phép hoạt động vì nhân dân mà
không cần hỏi ý kiến nhân dân, và có thể tuyên bố biết ơn nhân dân trong
khi đang xéo nhân dân dưới chân. Vả chăng, chính quyền cộng hoà là chính
quyền duy nhất ta nên thừa nhận ở họ cái quyền được làm mọi việc mà vẫn
có thể coi khinh những gì cho tới nay con người kính trọng, kể từ những luật
lệ đạo đức cao nhất cho tới những quy cách thô sơ của lương tri thông
thường.
Mọi người vẫn nghĩ, mà cả đến chúng ta cũng nghĩ thế, rằng bạo quyền
dưới bất kì hình thức nào đều là điều đáng ghê tởm. Nhưng thời nay người
ta cũng khám phá ra rằng trên đời này có những nền bạo quyền được thừa
