mới. Kể từ thời đó, số tàu buôn của Liên bang gia tăng theo tỉ lệ cũng nhanh
gần như dân số của họ. Giờ đây chính người Mĩ tự vận chuyển về nước
mình chín phần mười sản phẩm của châu Âu
. Lại cũng chính người Mĩ
đem đến cho người tiêu dùng châu Âu ba phần tư đồ xuất khẩu của Tân thế
giới
.
Tàu buôn Hoa Kì đến chật hải cảng Havre và Liverpool. Chỉ thấy một số
lượng nhỏ nhoi các tàu buôn Anh hoặc Pháp tại cảng New York
Như vậy, thương gia Mĩ không chỉ đương đầu với cạnh tranh ngay trên
đất mình, mà họ còn cạnh tranh lợi thế với thương gia nước ngoài trên cả xứ
người.
Để giải thích vì sao lại như vậy: trong tất cả các tàu buôn trên thế giới, chỉ
có tàu buôn Mĩ vượt đại dương với giá thành rất hạ. Chừng nào thương đoàn
hàng hải Hoa Kì còn duy trì được ưu thế đó so với các nước khác, thì không
những họ giữ được những gì đã chiếm, mà mỗi năm sẽ còn gia tăng số thắng
lợi phẩm.
Có một vấn đề khó giải quyết đó là tìm hiểu xem vì sao người Mĩ chuyên
chở trên biển giá thấp hơn người khác rất nhiều. Mới đầu người ta định lí
giải điều đó bằng ưu thế vật chất do thiên nhiên chỉ trao riêng vào tay họ
thôi; nhưng hoàn toàn không phải vậy.
Tàu buôn của Mĩ đóng cũng đắt gần như tàu buôn đóng ở nước ta
cách đóng không tốt hơn và tuổi thụ nói chung cũng kém ta.
Lương một thuỷ thủ Mĩ cao hơn lương thuỷ thủ châu Âu; điều đó được
chứng minh khi ta bắt gặp số đông người châu Âu trong ngành hàng hải
thương mại Hoa Kì.
Vì đâu mà người Mĩ dọc ngang trên biển với giá thành thấp hơn chúng ta?
Tôi nghĩ là ta không nên tìm nguyên nhân trình độ cao hơn này của họ
trong những ưu thế vật chất; nó có nguyên nhân từ những phẩm chất thuần
tuý trí tuệ và đạo đức.
Đây là một so sánh để làm sáng tỏ điều tôi mới suy nghĩ:
