Vì vậy mà thường thấy ở đó có những từ ngữ không ai dùng nữa và lại có
những từ ngữ khác buộc phải nhảy vào cuộc.
Vả chăng các quốc gia dân trị cũng thích có sự vận động chẳng vì mục
đích gì, chỉ để có sự vận động ấy thôi. Điều này thấy rõ trong ngôn ngữ cũng
như là trong chính trị. Trong khi các quốc gia đó không có nhu cầu đổi thay
từ ngữ, thì đôi khi họ vẫn cứ cảm thấy cần có những thay đổi đó.
Thiên tài của các quốc gia dân trị không chỉ bộc lộ ra ở số lượng lớn các
từ ngữ mới được đưa vào sử dụng, mà còn ở trong bản chất những ý tưởng
được thể hiện bằng các từ ngữ mới đó.
Ở các quốc gia đó, chính là phe đa số làm ra luật lệ ngôn ngữ cũng như
mọi phương diện luật lệ khác. Tinh thần phe đa số lộ ra ở đó và ở khắp nơi.
Ấy thế mà phe đa số lại bận bịu công chuyện nhiều hơn là bận bịu nghiên
cứu học hành, bận bịu những lợi ích chính trị hoặc thương mại hơn là những
tư biện triết học hoặc văn học. Phần lớn các từ ngữ do phe đa số tạo ra hoặc
chấp nhận đều mang dấu ấn những thói quen đó. Chúng sẽ được dùng chủ
yếu vào việc diễn đạt những nhu cầu của công nghệ sản xuất, diễn đạt những
đam mê phe phái hoặc những chi tiết của công việc hành chính công cộng.
Ngôn ngữ bành trướng không ngừng theo phía đó, trong khi nó từ bỏ dần
dần địa hạt siêu hình và thần học.
Còn về cái suối nguồn để các quốc gia dân trị đó múc ra những từ ngữ
mới, và về cái cách thức họ tạo ra những từ ngữ mới kia, thì đó là chuyện
cũng dễ thôi.
Những người đang sống trong các nước dân chủ chẳng hề biết ngày xưa
thiên hạ ở Roma và ở Athènes người ta nói thứ ngôn ngữ gì, và họ cũng
chẳng quan tâm đi ngược ngọn nguồn về thời Cổ đại để tìm kiếm một cách
biểu đạt mà họ đang thiếu. Nếu như một đôi khi họ có cầu viện đến một vài
từ nguyên uyên bác, đó thường chỉ là vì tính phù phiếm đã đẩy họ đi tìm tòi
trong đáy sâu các ngôn ngữ đã “chết rồi”, chứ không vì sự uyên bác tự nhiên
nơi đầu óc họ. Đôi khi chính là những anh dốt đặc trong bọn họ lại sính
dùng những từ ngữ “mới” như thế. Cái ước vọng hoàn toàn dân chủ muốn
thoát ra khỏi phạm vi ràng buộc chính mình thường khiến họ “tân trang”.
