gia kiểu khác. Tại vì, ở một quốc gia dân trị, ta chẳng thấy đâu những con
người do học vấn, do đầu óc sáng láng và do có thời giờ rảnh rang nên có
thể thường xuyên nghiên cứu những quy luật tự nhiên của ngôn ngữ, khiến
cho họ tôn trọng những quy tắc ấy vì chính họ thực hiện những quy tắc đó.
Tôi không muốn từ bỏ chủ đề này mà không mô tả các ngôn ngữ dân chủ
bằng nét cuối cùng có lẽ là nét mang tính đặc trưng hơn cả.
Trên kia tôi đã chỉ ra rằng những con người trong thể chế dân chủ thích
thú và lắm khi đam mê những ý tưởng tổng quát. Điều đó là do họ có những
phẩm chất và những khuyết tật chỉ riêng họ mới có. Cái lòng yêu những ý
tưởng tổng quát đó biểu hiện ra trong các ngôn ngữ ở những người dân chủ
bằng sự sử dụng liên tục những ngôn từ trừu tượng và trong cung cách họ sử
dụng những ngôn từ trừu tượng ấy. Đó vừa là đại ưu điểm và cũng là đại
nhược điểm của những ngôn ngữ đó.
Những con người trong thể chế dân chủ ưa thích đến độ đam mê những
thuật ngữ tổng quát và những từ trừu tượng, bởi vì những cách biểu đạt đó
làm cho tư tưởng của họ được phóng đại lên, và một khi nó cho phép gom
lại được vô vàn sự vật trong một không gian hẹp, thì nó cũng giúp cho sự
vận hành của trí tuệ.
Một người viết văn “dân chủ” hẳn sẽ viết một cách trừu tượng bằng từ
khả năng (capacités) để nói về những con người biết làm việc, mà không hề
nói rõ thêm chi tiết những gì họ có thể đem các “khả năng” kia ra ứng dụng.
Người viết văn đó cũng sẽ viết về những sự kiện hiện hữu (actualités) để mô
tả gọn thon lỏn mọi điều đang diễn ra trước con mắt ông ta ngay khi đó, và
ông ta cũng quan niệm về nghĩa của từ ngẫu kiện (éventualités) như là mọi
điều gì có thể xảy ra trong vũ trụ tính từ thời điểm ông đang nói.
Những nhà văn “dân chủ” không ngừng dùng những ngôn từ trừu tượng
theo cách đó, hoặc là họ lấy trong ngôn ngữ ra mà dùng các từ trừu tượng
với những nét nghĩa càng ngày càng thêm trừu tượng.
Chưa hết, để cho lời lẽ diễn đạt thêm tốc độ, họ nhân cách hoá đối tượng
của các ngôn từ trừu tượng kia và làm cho ngôn từ đó hoạt động như con
