bị ngắt lời trước khi thu gom trong bài nói của mình mọi thứ gì có thể coi là
hữu ích cho cả hai mươi tư bang của liên bang và nhất là hữu ích cho cái
quận do mình làm đại diện. Vậy là diễn giả liên tiếp cho diễu qua tâm trí các
thính giả những thực tại tổng quát lớn lao thường do chính ông ta nhận ra và
được kể lại một cách lúng túng, cùng với những đặc điểm nho nhỏ khá tinh
vi mà khám phá ra rồi kể lại chúng thật chẳng mấy dễ dàng. Vì thế mà rất
nhiều khi giữa cơ quan Hạ viện to tát này việc thảo luận trở thành mơ hồ và
lúng túng, và hình như cuộc thảo luận bị kéo dài lê thê tới cái mục tiêu
người ta đặt ra chứ không phải cái mục tiêu để mà đạt tới.
Tôi nghĩ là những chuyện tương tự cũng luôn luôn diễn ra trong các hội
nghị công cộng của các nước theo chế độ dân chủ.
Điều kiện hoàn cảnh thích hợp và luật pháp tốt có thể đủ sức cuốn hút vào
ngành lập pháp một quốc gia dân trị vô số con người nổi tiếng hơn là những
đại biểu được người Mĩ cử tới họp ở Hạ viện. Mặc dù vậy, vẫn không sao
ngăn chặn được những con người tầm thường lọt vào đó để rồi những người
ấy có dịp khẩn thiết trình bày ở đó cho tanh bành mọi điều ra.
Tôi không thấy là điều tồi tệ này hoàn toàn không chạy chữa nổi, bởi vì
nó không chỉ liên quan đến quy chế hội nghị, mà còn liên quan đến cơ cấu
Hạ viện và cả cơ cấu của toàn thể quốc gia.
Người dân Hoa Kì dường như đã xem xét sự việc này theo quan điểm đó,
và họ duy trì lâu dài cách hoạt động nghị trường như vậy không phải bằng
cách nhịn cho nói những bài diễn thuyết tồi, mà bằng cách dũng cảm lắng
nghe. Họ cam chịu khuyết tật đó như sự thừa nhận cái xấu mà kinh nghiệm
đã cho họ thấy đó là điều không sao tránh khỏi.
Vừa rồi là khía cạnh nho nhỏ của các cuộc cãi cọ về chính trị, bây giờ
chúng ta hãy sang khía cạnh lớn đi.
Những chuyện diễn ra suốt một trăm năm mươi năm qua trong nghị viện
nước Anh không khi nào có nổi một tiếng vang xa ra ngoài. Những tư tưởng
và tình cảm được biểu lộ bởi các diễn giả bao giờ cũng ít nhận được thiện
cảm của chính những người dân có vị trí gần gụi nhất với cái sân khấu lớn
