Tôi đã chỉ ra rằng cái hành động như thế hầu như bằng không trong các
nước dân chủ. Vậy là phải tạo ra chúng một cách nhân tạo. Và đó chính là
chỗ chỉ có các hiệp hội mới đủ sức tiến hành.
Khi các thành viên của đẳng cấp quý tộc chọn nhận một ý tưởng mới hoặc
khi có một tình cảm mới, họ đem đặt những cái mới đó như thể ở bên cạnh
họ bên trên cái sân khấu nơi chính họ đang diễn, và bằng cách trưng ra như
vậy trước con mắt đông đảo quần chúng, họ làm cho các ý tưởng và tình
cảm mới đó dễ dàng đi vào bên trong tinh thần và trái tim mọi người sống
quanh họ.
Trong các nước dân chủ, chỉ có quyền lực xã hội là luôn luôn ở trạng thái
hành động như thế một cách tự nhiên, nhưng ta cũng dễ dàng thấy là hành
động ấy của nó bao giờ cũng không đủ thoả mãn và lắm khi còn nguy hiểm
nữa.
Riêng một mình cái chính quyền chỉ biết điều hành những công trình sản
xuất trong một quốc gia to lớn sẽ không thể nào thoả mãn được việc cải đổi
và chu chuyển các tình cảm và tư tưởng mới mẻ trong quốc gia đó. Ngay khi
chính quyền đó thử tìm cách thoát ra khỏi lĩnh vực chính trị để lao vào con
đường mới đó, nó vô tình tạo ngay ra một bạo quyền không thể chấp nhận
được. Một chính quyền mà chỉ biết ban phát những quy tắc chính xác, thì
chính quyền đó cũng áp đặt những tình cảm và tư tưởng được nó ưu ái, và
thật là khó chịu khi phải phân biệt đâu là lời khuyên và đâu là mệnh lệnh của
chính quyền đó.
Sẽ càng tồi tệ hơn nữa nếu chính quyền đó cứ ngỡ là mình thực sự quan
tâm sao cho mọi thứ đều “ổn định”. Khi đó nó sẽ không làm gì nữa và rơi
vào trạng thái đần độn trì trệ nhờ một giấc ngủ tự nguyện.
Vậy là cần thiết sao cho chính quyền đó không hành động một mình.
Chính là các hiệp hội tại các quốc gia dân trị phải giữ vai trò của những
“cá nhân” đầy thế lực đó, những thứ đã bị sự bình quyền của hoàn cảnh và
điều kiện làm cho biến mất đi.
