Con người chỉ có thể tham gia vào phần lớn các hiệp hội dân sự bằng cách
phô bày ra một phần di sản của mình; đó là đối với tất cả các hiệp hội sản
xuất công nghiệp và thương mại. Khi con người còn ít hiểu biết về nghệ
thuật kết hội và họ cũng chưa biết tới những quy tắc chính của việc kết hội,
thì khi lần đầu kết hội với nhau theo cách đó, họ lo sợ phải trả giá đắt cho sự
thiếu trải nghiệm của mình. Với họ, thà là thiếu đi một công cụ đầy sức
mạnh dẫn đến thành công, còn hơn là có thể gặp những nguy cơ kéo theo
việc nhập hội. Nhưng khi gia nhập hiệp hội chính trị thì họ ít do dự hơn vì
các hiệp hội này không tỏ ra có nguy cơ gì, vì họ không sợ bị mất tiền của
vào những hiệp hội chính trị này. Song, họ không thể ở lâu trong các hiệp
hội ấy mà không phát hiện thấy cách thức người ta duy trì trật tự đối với số
đông con người, và người ta dùng cách thức nào để những con người ấy
cùng tiến đến một mục tiêu chung mà lại đều bước như nhau và đúng cung
cách như nhau. Trong các hiệp hội đó, con người học được cách đem ý chí
cá nhân phục tùng ý chí những kẻ khác và đem các nỗ lực cá nhân phụ thuộc
vào hành động chung, toàn bộ những điều này đều học được ở cả những
hiệp hội dân sự cũng như trong hiệp hội chính trị.
Vậy là có thể coi các hiệp hội chính trị như những trường học lớn miễn
phí nơi tất cả các công dân đều tới để học lấy cái lí thuyết tổng quát về hiệp
hội.
Vậy cho nên, ngay cả khi hiệp hội chính trị không trực tiếp phục vụ cho
sự tiến bộ của hiệp hội dân sự, thì nếu như có xoá bỏ hiệp hội chính trị đi thì
vẫn làm hại cho hiệp hội dân sự.
Khi các công dân chỉ có thể được kết hội trong một số trường hợp, họ sẽ
nhìn hiệp hội như một vật hiếm và đặc biệt, và họ không buồn nghĩ đến
những thứ hội hè ấy nữa.
Khi ta để cho công dân được kết hội tự do thành đủ mọi thứ hội, họ sẽ
nhìn thấy trong hiệp hội cái phương tiện phổ biến, có thể nói là phương tiện
duy nhất, con người có thể đem dùng để đạt tới những mục tiêu khác nhau
do họ định ra. Mỗi nhu cầu mới lại đánh thức một tư tưởng. Nghệ thuật kết
