Ở Anh, cũng như ở tất cả các vùng khác của châu Âu, sự ác ý của công
chúng không ngừng nhắm vào những chỗ yếu đuối của đàn bà. Ta thường
nghe thấy các triết gia và các chính khách than phiền chuyện tập tục chưa
được đúng mực lắm, và vô vàn bài vở viết về điều đó hàng ngày khiến cho
ai ai cũng tin là vậy.
Ở Mĩ, sách nào cũng vậy, kể cả tiểu thuyết, đều giả định phụ nữ là trinh
trắng, và ở đó không ai kể ra những chuyện tình trai lơ hết.
Tính chất đúng mực hết sức đó của các tập tục Mĩ hẳn có phần do đất
nước họ, do giống người và do tôn giáo của họ. Nhưng tất cả các nguyên
nhân đó, mà ta cũng bắt gặp chúng ở những nơi khác nữa, chẳng sao giải
thích cho xuể. Ta cần phải tìm đến lí do đặc biệt nào đó thì mới giải thích
nổi.
Cái lí do đó, theo tôi chắc hẳn là quyền bình đẳng và những thiết chế sinh
ra từ quyền đó.
Riêng một mình quyền bình đẳng chưa đủ tạo ra tính chất đúng mực của
tập tục. Nhưng ta không thể hoài nghi rằng quyền bình đẳng tạo điều kiện dễ
dàng cho tập tục và tăng cường sức mạnh cho tập tục.
Tại các quốc gia quý tộc trị, nguồn gốc ra đời và gia sản thường khiến cho
đàn ông và đàn bà trở nên khác nhau đến độ hai bên chẳng dám kết đôi với
nhau. Các đam mê khiến họ xích lại với nhau, nhưng trạng thái xã hội và các
tư tưởng sinh ra từ trạng thái đó lại ngăn cản họ gắn bó với nhau một cách
lâu bền và hiển hiện trước mắt mọi người. Từ đó mà tất yếu sinh ra vô vàn
cuộc kết hôn tạm bợ và bí mật. Bản tính người kín đáo chữa chạy những hạn
chế do luật lệ áp đặt cho nó.
Điều này không thấy diễn ra một khi quyền bình đẳng các điều kiện làm
rơi đi mọi rào chắn tưởng tượng hoặc có thực làm chia rẽ đàn ông và đàn bà.
Khi đó sẽ chẳng có thiếu nữ nào lại không tin là mình có thể trở thành vợ
của người đàn ông cô ta yêu dấu; điều này khiến cho khó có thể có những
lộn xộn về tập tục tiền hôn nhân. Bởi vì, bất kể các đam mê có làm con
người nhẹ dạ đến đâu, thì cũng chẳng có cô gái nào lại cả tin đến nỗi cho
