Phẩm giá đích thực của tác phong là sự luôn luôn tự bộc lộ vị trí đúng của
mình, không cao hơn, không thấp hơn; điều đó cả người nông dân cũng như
vị quân vương đều thực hiện được. Trong các nước dân chủ, tất cả các vị trí
đều không chắc chắn; từ đó mà sinh ra chuyện tác phong con người ở các
nước này lắm khi có vẻ cao ngạo nhưng hiếm khi đúng phẩm giá. Hơn nữa
tác phong ở đây không bao giờ khéo mà cũng chẳng bao giờ khôn.
Con người sống trong các thể chế dân chủ thường quá cơ động, nên khó
có một nhóm người nào đó xây dựng được cho mình một bộ mã xã giao lịch
thiệp và đủ sức làm cho người khác bắt chước theo. Vì thế mà mỗi con
người ở đó hành xử theo ý riêng mình, và ở các nước đó tác phong con
người thường không nhất quán, bởi vì chỉ phù hợp với tư tưởng và tình cảm
cá nhân, chứ không phải là một khuôn mẫu lí tưởng có sẵn để mọi người bắt
chước theo.
Tuy nhiên, điều này thực sự rất nhạy cảm vào thời điểm tầng lớp quý tộc
vừa mới bị đánh đổ hơn là vào thời kì nó bị thủ tiêu đã lâu rồi.
Các thiết chế chính trị mới và những tập tục mới khi đó hội lại với nhau
tại những địa điểm chung với nhau và thường khi chúng bắt buộc những con
người cực kì khác nhau vì trình độ giáo dục và thói quen phải chung sống
với nhau; điều đó luôn luôn làm lộ ra những điểm lốm đốm trên cái nền
chung. Người ta vẫn nhớ là đã từng có một bộ mã xã giao lịch thiệp chính
xác; nhưng chẳng ai còn biết chắc trong bộ mã đó có nội dung gì và nó đang
nằm ở chỗ nào để mà đi tìm. Con người đã mất đi rồi bộ luật chung về tác
phong, và họ vẫn chưa quyết định không cần đến bộ luật đó nữa. Nhưng con
người vẫn cố công từ những mảnh vụn của tập tục xưa để tạo nên một một
thứ quy tắc võ đoán và bấp bênh nào đó. Kết quả là tác phong mới không có
gì ổn định, nó cũng chẳng cao sang như từng thấy ở những con người quý
tộc, và nó cũng chẳng có chút nào cái vẻ giản dị và tự do đôi khi nhìn thấy
trong nền dân chủ. Tác phong mới vừa diễn ra “vô tư” lại sẵn sàng “vô tư”
gây khó chịu cho mọi người.
Đó không phải là trạng thái bình thường.
