đó là chiến tranh. Đó chính là tiên đề cơ bản của khoa học.
Có một phương thuốc dường như có thể đem dùng khi thấy cần phải quan
ngại cái tham vọng của các sĩ quan và binh sĩ, đó là gia tăng số vị trí có thể
trao cho họ bằng cách gia tăng quân số. Điều này xoa dịu được cái hoạ đang
diễn ra, nhưng lại càng làm cho tương lai phải dính líu mạnh mẽ.
Gia tăng quân số có thể tạo ra một hiệu quả lâu bền trong một xã hội quý
tộc trị, bởi vì trong các xã hội đó tham vọng quân sự được giới hạn trong chỉ
một giống người, và với từng con người thì nó dừng lại ở một cột mốc nào
đó; đến độ là có thể làm hài lòng gần hết những ai có tham vọng ấy.
Nhưng tại một quốc gia dân chủ, việc gia tăng quân số chẳng ích lợi gì,
bởi vì số lượng những kẻ có tham vọng ở đó luôn luôn gia tăng tương ứng
với bản thân sự gia tăng quân số. Ngay lập tức những kẻ đã được thoả mãn
lòng tham nhờ những vị trí việc làm mới tạo ra sẽ được thay thế liền bằng cả
đàn cả lũ những kẻ có tham vọng mới mà ta chẳng thể nào thoả mãn được
họ, và những người trước đây đã được thoả mãn thì cũng lại bắt đầu kêu ca
than phiền. Bởi vì chính cái trạng thái tinh thần của các công dân một nền
dân chủ cũng được bộc lộ ra ngay trong quân ngũ. Cái mà người ta thèm
khát ở đó không phải là việc tăng một vài bậc quân hàm, mà là thăng tiến
mãi mãi. Tuy các ước vọng không to lớn lắm, song nó lại không ngừng nảy
sinh. Một quốc gia dân chủ mà gia tăng quân số thì chỉ tạm thời làm lắng dịu
được tham vọng của giới quân nhân; nhưng liền sau đó tham vọng ấy lại
xuất hiện trở lại đáng sợ hơn, bởi vì những người có tham vọng càng lúc
càng đông hơn.
Về phần mình, tôi cho rằng một trạng thái tinh thần luôn luôn âu lo và
”quậy phá” là một thói xấu cố hữu nằm trong bản thân cơ chế của quân đội
các nước dân chủ, và ta nên khước từ việc tìm cách chữa chạy tình trạng đó.
Các nhà lập pháp của các nền dân chủ không nên tự hào là đã tìm ra được
một thứ tổ chức quân sự mà ngay trong bản thân nó đã có đủ sức làm dịu và
kiềm chế được bọn quân nhân; quý vị sẽ kiệt sức trong vô vàn nỗ lực trước
khi tìm ra được giải pháp.
