Khi ta nghiên cứu thật kĩ các luật lệ đã được đặt ra trong những ngày đầu
của nước cộng hoà Mĩ, ta thấy bất ngờ vì sự khôn ngoan trong công việc
điều hành chính quyền và tính chất tiên tiến của các lí thuyết do các nhà lập
pháp đề xuất.
Hiển nhiên là nhà lập pháp ở đây đã có quan niệm cao hơn và hoàn thiện
hơn các nhà lập pháp Âu châu thời đó về những gì xã hội phải làm cho các
thành viên và cũng áp đặt cho xã hội những nghĩa vụ mà ở nơi khác vẫn còn
bị tuột ra. Ngay từ khởi thuỷ, tại các bang của New England, thân phận
người nghèo đã được bảo lãnh
. Có những biện pháp nghiêm ngặt đề ra
trong việc duy tu bảo dưỡng đường xá, có cắt cử viên chức theo dõi công
việc này
. Các công xã có hồ sơ đăng kí công cộng ghi biên bản kết quả
những cuộc thảo luận tranh cãi chung, về người chết, về cưới xin, về sinh đẻ
của mọi công dân
. Có các viên chức phụ trách giữ và vào sổ các loại sổ
sách đó
. Có các viên chức phụ trách điều hành các tài sản thừa kế nhưng
vô thừa nhận, có những viên chức khác điều hành giới hạn thừa kế gia sản.
Có rất nhiều viên chức có chức năng chính là duy trì sự thanh bình công
cộng trong công xã
.
Luật pháp đi vào cả ngàn chi tiết khác nhau nhằm tiên đoán và thoả mãn
cả ngàn nhu cầu xã hội mà ngày nay ở nước Pháp chúng ta vẫn còn thấy
nhập nhằng.
Nhưng chính là qua những điều quy định liên quan đến công cuộc giáo
dục mà ngay từ nguyên lí chúng ta đã thấy được hoàn toàn sáng tỏ tính chất
độc đáo của nền văn minh nước Mĩ. Luật đó nói thế này:
“Nhân vì Satan, kẻ thù của giống người, tìm thấy trong sự ngu dốt của
con người những vũ khí mạnh mẽ nhất, và muốn cho những nguồn sáng mà
cha ông chúng ta đem lại sẽ không bị chôn vùi trong nấm mồ các vị; − vì lẽ
rằng việc giáo dục con cái là một trong những điều quan tâm đầu tiên của
nhà nước, cùng với sự trợ giúp của Đấng tối cao
…” Tiếp theo là những
điều khoản về mở trường học ở tất cả các công xã và bắt buộc mọi cư dân
phải có trách nhiệm duy trì nếu không muốn bị phạt nặng. Các trường cao
đẳng cũng được thành lập theo cách đó ở các quận đông dân nhất. Các pháp
