có ba đặc tính của cuộc sống, Ngài muốn nói rằng ba đặc tính này lúc nào
cũng hiện hữu trong cuộc sống, và giúp chúng ta biết được phải làm gì với
cuộc sống.
Ba đặc tính của cuộc sống có trong tâm là những đặc tính của Vô
thường (Anicca), Khổ (Dukkha) và Vô ngã (Anatta). Ba đặc tính trên lúc
nào cũng hiện hữu hay liên hệ với cuộc sống, và cho chúng ta biết tính chất
của cuộc sống. Chúng giúp ta biết phải làm gì với cuộc sống. Tâm buông
bỏ là cái mà ta học hỏi huân tập do kết quả của sự thông hiểu ba đặc tính
này. Một khi chúng ta thấu hiểu được đặc trưng của cuộc sống là vô
thường, khổ và vô ngã, chúng ta không còn luyến ái vào đời sống. Một khi
chúng ta loại bỏ được tâm luyến ái vào cuộc sống, chúng ta đến ngưỡng
cửa của Niết Bàn. Ðó là cứu cánh của sự hiểu biết về ba đặc tính này. Nó
nhổ bỏ tâm dính mắc bằng cách dẹp trừ si mê hiểu lầm rằng cuộc sống là
vĩnh viễn, là vui thú và liên hệ đến cái Ta. Vậy nên, thông hiểu ba đặc tính
này là một phần nội dung của trí tuệ.
Chúng ta hãy nhìn vào đặc tính thứ nhất của cuộc sống: vô thường.
Quan niệm vô thường không những chỉ do tư tưởng Phật giáo thừa nhận mà
lịch sử triết học nơi nơi cùng thừa nhận. Nhà triết học thời cổ Hy Lạp
Heractitus nhận định ta không thể bước xuống hai lần cùng một dòng sông.
Nhận định này ngụ ý bản chất thay đổi và tạm bợ của mọi sự vật là một
nhận định đặc biệt của Phật Giáo. Trong kinh Phật Giáo thường nói đến ba
điều vô thường như mây mùa thu, sinh tử bập bềnh, và mạng sống con
người như ánh chớp hay thác nước; những điều này khiến ta hiểu được mọi
sự vật đều bị chi phối bởi vô thường.
Nếu chúng ta nhìn vào bản thân của chính chúng ta, chúng ta sẽ thấy
rằng thân của chúng ta vô thường. Thân của chúng ta thay đổi không
ngừng. Chúng ta trở nên gầy gò, già nua, cằn cỗi, răng long, râu tóc rụng
dần. Nếu cần đến bất cứ một bằng chứng nào về cái vô thường của thân
xác, chúng ta chỉ cần nhìn đến tấm hình của mình trên bằng lái xe hay tấm
thẻ thông hành chụp từ mấy năm qua. Tương tự, trạng thái tinh thần của
chúng ta cũng vô thường. Có lúc chúng ta vui vẻ, có lúc chúng ta buồn rầu.
Khi còn nhỏ, chúng ta chưa biết gì. Khi trưởng thành là lúc vào đời, chúng
