Chùa Một Mái, hang Gió và hang Bụt Mọc
Hang Gió là một cái hang hổng hai đầu, đứng ở trong hang mát lắm, lúc
nào cũng có gió lùa, do đó gọi là HANG GIÓ.
Muốn tới Hang Gió phải vòng ra đằng sau chùa Đinh Sơn rồi đi theo con
đường nhỏ ở ven núi sang cho tới chỏm núi bên kia. Ở ngay chỏm núi
bên kia lại có một ngôi chùa nữa, chùa MỘT MÁI, lối kiến trúc chỉ làm
có một mái. Trước chùa Một Mái cũng có một hang nhỏ trong có rất
nhiều bụt đá. Với những bụt đá này, ngôi chùa trông có vẻ lạ và đẹp.
Hang Gió ở giáp ngay mé bên cạnh chùa.
Đi khỏi Hang Gió, khách trẩy hội lại gặp một chiếc miếu, đây là miếu
thờ Quan Đế; rồi ở đằng sau miếu lại có một cái hang nhỏ nữa gọi là
HANG BỤT MỌC: trong hang có rất nhiều tượng Phật bằng đá.
Núi Sài Sơn rất nhiều hang động vì đây là núi đá. Khách trẩy hội hàng
năm thường kéo nhau đi thăm đủ.
Hang Cắc Cớ
Ca dao vùng Sơn Tây có câu nói về chùa Thầy và hang Cắc Cớ:
Động chùa Thầy có hang Cắc Cớ
Trai chưa vợ thì nhớ chùa Thầy!
Hang Cắc Cớ là hang thế nào và tại sao những chàng trai chưa vợ lại cứ
nhớ chùa Thầy?
Hang Cắc Cớ là một hang sâu lắm, ở cách không xa hang Bụt Mọc bao
nhiêu. Hang đã sâu, cửa hang lại nhỏ, trong hang tối om om.
Dân làng Thụy Khuê còn gọi hang này là hang THẦN.
Đi qua cửa hang, du khách phải lách về phía bên trái, đi theo con đường
sát vào vách đá. Con đường này rất nhỏ và dài vào khoảng năm trăm
