Cổ tục này nhắc lại sự tích Thiên Cương đế kén tướng tiên phong đi dẹp
giặc. Dân làng Đông Kỵ kể lại rằng:
Năm ấy vào ngày 30 tháng Chạp, Ngài được lệnh đem binh trừ giặc. Lập
tức Ngài triệu tập các tướng binh dưới cờ để kén tướng tiên phong.
Các tướng sĩ ai nấy nao nức, các tướng tài ai cũng muốn quả ấn tiên
phong vào tay mình. Cuộc tranh ấn thật là tưng bừng náo nhiệt. Rất tiếc
dân làng không nhớ rõ và trong thần tích cũng không ghi ai đã được lĩnh
chức tiên phong.
Cuộc tranh ấn tiên phong, hằng năm mỗi lần tháng kiến dần trở lại, dân
làng ĐÔNG Kỵ lại nhớ tới và cho diễn lại tích xưa qua tục Tranh cột
Thái Bạch, còn gọi nôm na là tục ôm cột.
Làng Đông Kỵ có 4 giáp: Giáp Tiên, giáp Thượng, giáp Đông, giáp
Đoài. Theo nguyên tắc 4 giáp đều tham dự cuộc tranh cột Thái Bạch.
Tục tranh cột diễn ra ngay từ đêm 30 Tết, khởi sự lúc giao thừa và kéo
dài cho tới bình minh, vào khoảng 6 giờ sáng.
Cột Thái Bạch là chiếc cột cái bên tả của Đình làng, trước bàn thờ Thần.
Tranh cột Thái Bạch nghĩa là tranh nhau ôm lấy cột này, tượng trưng cho
ấn tiên phong trước đây.
Thường 4 giáp đều có sự thỏa thuận và nhường nhịn nhau luân phiên giữ
cột, nhưng cũng nhiều năm các giáp tranh nhau. Trong những năm này,
những giáp nào không chịu sự xếp đặt của dân làng đều cử ra cụ già nhất
giáp để tranh tài.
Các cụ đều ăn vận chỉnh tề, mũ ni, quần chồi đỏ, áo lụa hồng.
Các cụ đợi lễ giao thừa, lần lượt vào lễ thần. Lễ thần xong các cụ nhập
cuộc tranh ôm cột. Dân các giáp ở ngoài hò reo cổ vũ với những lời
khuyến khích để nâng cao tinh thần hăng hái của các cụ. Được hàng giáp
chứng kiến khích lệ, chính các cụ cũng gắng sức để đoạt phần thắng cho
