thần thượng võ, do đó có ý chí quật cường, bất khuất của người Việt
Nam.
Đọc lại lịch sử Việt Nam chúng ta thấy từ ngày lập quốc, lịch sử đất
nước chỉ là một sự tranh đấu liên tiếp chống lại mọi dân tộc đã đe dọa sự
sống còn của dân tộc ta.
Những cổ tục nặng mang chiến đấu tính, được dân ta gọi là chiến đấu hí,
trò chơi đánh nhau, chính là một phương sách để nuôi dưỡng tinh thần
thượng võ trong thời bình. Sự nuôi dưỡng này nhiều khi đã được bộc lộ
bằng những trò chơi mạnh mẽ, kịch liệt đến thô bạo như tục Quật Bò ở
xã Tích Sơn, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Yên (Vĩnh Phú), hoặc như
tục đánh Bệt ở xã Kẻ Noi, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hải Hưng, hoặc như tục
Đánh nhau thật sự của ba xã Yên Lũng, Vân Lũng và Yên Thọ với xã
Thượng Ốc, bốn xã này đều thuộc tỉnh Hà Đông, hoặc như tục Đấm nhau
của dân Duyên Tục, phủ Tiên Hưng, tỉnh Thái Bình.
Bên những cổ tục với chiến đấu tính biểu lộ một cách kịch liệt đến thô
bạo, có những cổ tục cũng nặng mang chiến đấu tính, nhưng chiến đấu
tính ở đây được thể hiện dưới hình thức như những cuộc tranh đấu thể
thao ngày nay: Tục Đánh phết ở làng Thượng Lạp, phủ Vĩnh Tường, tỉnh
Vĩnh Yên, tục Đánh vật tại các Hội hè vùng Vĩnh Yên Bắc Ninh, Hà
Đông (Hà Tây), Nam Định (Hà Nam Ninh), tục đánh Trung Bình Tiên
tại các hội quê, tỉnh Thái Bình, Vĩnh Yên, tục Thi thuyền tại xã Bạch
Hạc, huyện Bạch Hạc, tỉnh Vĩnh Yên hoặc xã Văn Trưng, phủ Vĩnh
Tường, tỉnh Vĩnh Yên (Vĩnh Phú) v.v…
Dưới đây chúng tôi xin trình bày một số các cổ tục có chiến đấu tính mà
chúng tôi biết, chúng tôi mong được bạn đọc chỉ dẫn cho thêm, vì đây là
vấn đề văn hoa, có liên quan đến sự phát huy và bảo tồn những cái hay
cái đẹp của dân tộc cũng như tới sự loại trừ gạn lọc những điều không
còn phù hợp với nếp sống tân tiến ngày nay.
Chúng tôi cũng xin nói thêm, qua những cổ tục đầy chiến đấu tính này
dân tộc chúng ta đã có một tinh thần ganh đua, ganh đua để cầu tiến,
