Phen này ta quyết dọn đi cho rồi.
Này này chúng bạn ta ơi!
Cuộc diễn tiến cờ lau tập trận năm nào cũng kết thúc ngày hội, giữa sự
nô nức của mọi người, giữa tinh thần phấn khởi của dân làng, nói lên
lòng tôn sùng đối với vị anh hùng quốc gia dân tộc.
Tranh nhau cây mộc tất
Đây là của làng Long Khám; huyện Tiên Du tỉnh Bắc Ninh (Hà Bắc).
Thành hoàng là ông Lý Phủ Quan, một tướng tài nhà Tiền Lý, đánh dẹp
được giặc Nam Man, phá đồn giặc, lập được công lớn, sau được phong
thần và dân lập miếu thờ.
Hàng năm làng này mở hội vào đám từ mồng 7 đến rằm hoặc 28 tháng
Tám âm lịch tùy theo mùa màng phong tục hay thất thu của năm.
Trong đêm hôm rã đám, làng này có tục tranh nhau cây MỘC TẤT. Đêm
hôm đó có buổi tế sau cùng, sau buổi tế là một tiệc lớn, dân làng ăn uống
say sưa. Tiệc tùng xong, ông chủ tế cùng các cụ trong làng từ năm mươi
tuổi trở lên cử hành tục tranh nhau cây mộc tất. Tất cả đều cởi trần trùng
trục và chỉ đóng một chiếc khố màu trông rất hùng dũng.
Một hồi trống lớn điểm lên. Dứt tiếng trống, vị chủ tế vào đình lấy ra cây
mộc tất, một khúc gỗ lớn[2], ném xuống giữa đình. Mọi người vỗ tay,
cùng reo to: cướp cướp! Rồi cùng nhảy xông vào cướp lấy khúc gỗ,
chuyền nhau mang từ trong đình ra ngoài đồng, vừa chạy vừa la hét và
trong khi đó, tiếng trống làng vang lên như trống trận. Cuộc tranh cướp
truyền nhau cây mộc tất tiếp tục từ nửa đêm đến tang tảng sáng, mọi
người mới về nhà nghỉ ngơi.
Đến cuối giờ tỵ, một kỳ mục ra đình mang cây mộc tất về đem rửa trong
ao rồi đem cất vào đình.
