Dự cuộc thi nấu cơm, đồ xôi này, có cả hàng trăm trinh nữ trong làng, có
khi số thí sinh lên đến hai trăm.
Sau hồi trống lệnh đầu tiên của ban tổ chức hội làng, các thí sinh trinh
nữ, mỗi cô một con thuyền, mang theo hai bộ đầu rau hoặc hai chiếc
Kiềng ba chân để làm bếp cùng với mọi vật liệu cần thiết: rơm ướt làm
đóm, bã mía tươi làm mồi nấu,[3] nồi, chõ, gạo nếp, gạo tẻ...
Các cô chèo thuyền ra giữa đầm, chuẩn bị, bắc bếp, đặt nồi, vo gạo sẵn
sàng rồi chờ hồi trống thứ hai của ban giám khảo ra lệnh bắt đầu cuộc
thi, một hồi trống dài điểm thêm ba tiếng sau cùng Tiếng trống dứt, cuộc
thi mới bắt đầu. Lúc đó các cô thí sinh mới được nhóm lửa, nhóm cả hai
bếp để vừa đồ xôi vừa thổi cơm. Các cô được tự do muốn thổi cơm hay
đồ xôi trước tùy ý, hoặc nếu khéo léo, có thể làm hai việc một lúc. Cốt
sao cho nhanh cho chóng, thổi cơm, đồ xôi xong, các cô chèo thuyền vào
bờ nộp bài cho ban giám khảo. Cô nào xong trước được tăng điểm,
nhưng cơm phải dẻo và xôi phải ngon. Nếu cơm sống, khô hay nát, xôi
rắn hoặc quá nhão đều bị loại.
Thực ra có thể nói được rằng tài đồ xôi, thổi cơm của các cô cũng không
hơn kém nhau bao nhiêu, cô nào cũng được các bà mẹ luyện tập cho tinh
xảo từ trước, lửa phải để thế nào, gạo phải vo làm sao, và nước phải đổ
đến mức nào. Khó khăn đối với các cô là ở chỗ nhóm bếp thổi lửa, và
phải giữ sao cho thuyền khỏi chòng chành, thuyền thúng lại là loại
thuyền rất nhẹ dễ chòng chành, và khi thuyền đã chòng chành, bếp lửa sẽ
hướng ra phía gió và sẽ rất dễ tắt.
Ngày hội, nếu lại gặp bữa mưa phùn gió bấc, các cô sẽ trải qua một cuộc
thi rất vất vả, nhưng không phải vì vất vả mà các cô không thắng được
sự khó khăn. Có thể nói được rằng, muốn tham dự kỳ thi cầu kỳ này, các
cô đã trau dồi nghệ thuật thổi xôi nấu cơm ngoài mưa phùn có hàng
tháng từ trước. Các bà mẹ đã dạy các cô cách nhóm lửa bằng mồi ướt,
cách thức thổi lửa mỗi khi bếp tắt, nhất là cách chọn hướng kê bếp lựa
theo chiều gió, lợi dụng gió để nhóm bếp cho dễ dàng, và sau đó là cách
