Lộ trình đi Đền Hùng
Muốn trẩy hội Đền Hùng, con cháu tổ có thể dùng đường thủy hay
đường bộ.
Đường bộ dùng đường xe lửa Hà Nội đi Vân Nam Phủ, hay đi xe hơi
theo quốc lộ số 2, từ Hà Nội tới ga Kiên Cương. Từ đây rẽ sang tay phải,
đi bộ vào thôn Cổ Tích theo đường hàng xã tới chân núi Nghĩa Lĩnh.
Đi đường thủy phải ngược dòng sông Hồng Hà tới Việt Trì. Từ Việt Trì,
lại theo đường bộ tới xã Kiên Cương để lại rẽ vào con đường hàng xã nói
trên, đi cho tới chân núi như những người đi đường bộ.
Hai lộ trình trên dùng cho những người từ Hà Nội đi lên, còn những
người ở men ngược, lẽ tất nhiên phải đi xuôi trở xuống cho tới ga Kiên
Cương. Đường bộ, theo quốc lộ số 2, còn đường thủy, xuôi dòng sông Lô
hoặc sông Thao tùy địa phương.
Quang cảnh lộ trình trong ngày hội
Như trên đã nói, ngày chánh hội là ngày mồng 10 tháng Ba, nhưng dân
làng Hy Cương hàng năm vẫn mở hội từ mấy ngày trước. Trong những
ngày hội, con cháu đức Tổ từ bốn phương tám hướng kéo nhau về thăm
mộ Tổ và dự lễ rất đông. Những con đường Phú Thọ tới Kiên Cương, Hà
Nội đi Việt Trì luôn luôn tấp nập những người. Những chuyến xe chở
khách, trong Nam gọi là xe đò, đông nghẹt hành khách đều ngừng ở ga
Kiên Cương để trút khách xuống, có những chuyến đông đến nỗi có
khách phải ngồi trên mui và có khách bám đằng sau xe. Và trên những
chuyến xe lửa, toa nào toa nấy khách trẩy hội chen chúc nhau suốt từ Hà
Nội qua các ga Yên Viên, Đông Anh, Phúc Yên, Vĩnh Yên, Bạch Hạc,
Việt Trì cho đến ga Kiên Cương. Ở mỗi ga, khách trẩy hội lại kéo nhau
lên thêm càng nhiều, toa tàu càng đông hơn, người đã lúc nhúc lại càng
như lén chặt. Đông thì đông, chen thì chen, lòng người ta vẫn hân hoan
hướng về Hùng Sơn Nghĩa Lĩnh, cần được tới nơi chiêm bái mộ tổ là hài
lòng.
