148
Tìm hiểu phong tục Việt Nam qua Nếp cũ gia đình và Lễ - Tết – Hội hè
Tác giả: Toan Ánh – Nhà xuất bản Trẻ
mã, trong dịp đi tảo mộ, người ta không thể không có nghìn vàng thẻ hương
mang theo để đốt dâng vong hồn những người quá vãng.
Về sau, nhiễm theo thói tục Tây Phương, nhiều gia đình mang theo bó
hoa đặt nơi mộ người thân cùng với vàng hương.
Trong lúc đi tảo mộ, y phục mọi người rất chỉnh tề, các ông già bà cả còn
phần khấn vái ở nơi phần mộ, con cái, con trai con gái cũng nhân dịp này
phô sắc phô tài: bãi tha ma trong ngày tảo mộ chính là nơi tụ tập của tất cả
mọi người, mọi tuổi, mọi tầng lớp trong làng.
Cả trẻ em cũng theo cha mẹ đi tảo mộ, trước là để biết dần những ngôi mộ
của gia tiên, sau là bố mẹ muốn tập cho chúng sự kính trọng tổ tiên qua tục
viếng mộ.
Thường người ta đi tảo mộ từ sáng sớm cho đến gần trưa.
Bên những ngôi mộ được trông nom săn sóc, có vàng hương hoặc thêm bó
hoa đặt dưới chân hương, còn những ngôi mộ vô thừa nhận, như Nguyễn
Du đã viết:
“Sè sè nấm đất bên đường
Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh”
Những người giàu lòng nhân đức, gặp những ngôi mộ này không khỏi mủi
lòng, cắm một nén hương, đốt một nắm vàng, và tự hỏi:
“Rằng nay trong tiết Thanh Minh
Mà sao hương khói vắng tanh thế này?”
Những ngôi mộ vô chủ này, ai người viếng thăm! Quanh năm thật là quạnh
hiu tiều tụy. Những ngôi mộ này, với thời gian, nấm sẽ thấp dần vì phong
sương mưa gió, cỏ dại cây hoang sẽ xâm chiếm mãi cho đến một ngày ngôi
mộ không còn là ngôi mộ nữa!
Chính vì những ngôi mộ không có người săn sóc này mà tại các nơi tha ma
mộ địa đều có lập một cái am năm ba gian, hoặc xây bệ lộ thiên đề ba chữ
Hàn Lâm Sở, để thờ chung những mồ mả vô chủ gọi là Am Chúng Sinh. Mỗi
cửa am có một bà đồng sớm tối đèn hương thờ phụng.
