150
Tìm hiểu phong tục Việt Nam qua Nếp cũ gia đình và Lễ - Tết – Hội hè
Tác giả: Toan Ánh – Nhà xuất bản Trẻ
o
Những gia đình có người mới chết với Tết thanh minh
Theo cổ tục tang lễ của ta, những người mới chết cho đến “tuần bách nhật”,
mỗi khi tuần tiết sóc vọng, con cháu đều có cơm canh sửa lễ cúng.
Trong ngày lễ Thanh Minh, tang chủ cũng có lễ cúng riêng những người mới
chết, ngoài lễ cúng gia tiên. Những người mới chết, bài vị còn được con cháu
đặt thờ riêng cho tới “tuần bách nhật”, - nhiều gia đình cho đến ngày “địa
tường”, mới thờ chung vào bàn thờ tổ tiên.
Sửa lễ cúng ở nhà, người ta còn mang lễ ra cúng tận mộ, trong lúc mọi người
đi tảo mộ.
Cảnh tượng một vài người khăn sô áo tang, khóc lóc khấn vái trước một ngôi
mộ mới trong ngày Thanh Minh tại bãi tha ma, đã từng khiến những người
đi tảo mộ phải chạnh lòng đau xót.
Nếu trong lễ tảo mộ có sự thông cảm giữa kẻ khuất người còn, ắt vong hồn
người mới khuất phải thương cho con cháu đang đau khổ trong buổi tảo
mộ, giữa lúc mọi người có thể gọi được hầu như vui vẻ trước cái quang cảnh
tấp nập tưng bừng dưới một bầu trời trong trẻo quang đãng.
Trong lúc những người khác lo đắp hết ngôi mộ này qua ngôi mộ kia, cắm
hương tại các ngôi mộ, chuyện trò cùng nhau vui vẻ thì thân nhân những
người mới khuất chỉ ngồi khóc lóc bên ngôi mộ mới, hết khấn lại vái, rồi hóa
vàng mã để càng đau đớn hơn. Họ chưa nguôi được sự cảm thương của nỗi
đau tử biệt còn quá mới.
Cho đến lúc mọi người đi tảo mộ đã ra về hết, những người này còn ngồi ôm
lấy ngôi mộ tưởng chừng như họ không muốn rời bỏ nắm đất ở nơi u buồn
này nữa.
o
Mấy vần thơ thay đoạn kết
Để kết thúc mấy trang này, xin mượn đoạn thơ sau đây của cụ Nguyễn Du tả
Tết Thanh Minh trong truyện Kiều, ca tụng cái cảnh trời quang mây đẹp của
tháng quý xuân và nói lên sự vui vẻ của ngày hội Đạp Thanh, mặc dầu hội
này là hội của người sống đi viếng thăm người chết.
“Ngày xuân con én đưa thoi,
