152
Tìm hiểu phong tục Việt Nam qua Nếp cũ gia đình và Lễ - Tết – Hội hè
Tác giả: Toan Ánh – Nhà xuất bản Trẻ
Tết Đoan Ngọ ăn vào ngày mồng năm tháng Năm âm lịch.
Sở dĩ tết này được gọi là Tết Đoan Ngọ, chính vì tháng Năm là lúc bắt đầu
trời nắng to, khí dương đang thịnh như mặt trời vào lúc giữa trưa.
Theo quan niệm Đông phương thì phương Nam là chính Ngọ là ngôi
dương, cho nên tết này gọi là Tết Đoan Dương. Và tháng Năm cũng là tháng
Ngọ trong một năm.
Người Trung Hoa còn gọi Tết Đoan Ngọ là “Tết Trùng Ngũ” hay “Đoan
Ngũ” nữa.
Theo sách Tuế Thời tạp ký thì Trùng Ngũ là hai số 5 gặp nhau, mồng năm
tháng Năm. Ngoài ra xưa kia ở kinh kỳ, người ta gọi ngày mồng một tháng
Năm là Đoan Nhất, ngày mồng hai là Đoan Nhị, ngày mồng ba là Đoan Tam,
ngày mồng bốn là Đoan Tứ và ngày mồng năm là Đoan Ngũ.
o
Sự tích Tết Đoan Ngọ
Xưa kia, thực ra ban đầu, ngày Đoan Ngọ chỉ là ngày người dân cúng lễ
để đánh dấu một thời tiết mới, mừng sự trong sáng quang đãng. Hơn nữa
giữa tiết hạ oi bức này bệnh tật thường hay có, nên người ta cúng vái để cầu
được bình yên, tránh mọi bệnh thời khí.
Nhưng về sau để cho ngày này có một ý nghĩa, người ta liền lấy ngày đó
làm ngày kỷ niệm Khuất Nguyên và các ông thầy thuốc cũng nhân ngày này
kỷ niệm hai chàng Nguyễn Triệu và Lưu Thần vào núi Thiên Thai tìm thuốc.
o
Sự tích Khuất Nguyên
Khuất Nguyên, họ Tam Lư làm chức Tả Đồ nước Sở dưới triều vua Hoài
Vương vào thời Thất Quốc bên Tàu, có tài lo liệu và liêm chính. Mỗi khi vào
triều bàn bạc quốc sự, ông đều bị vua Hoài Vương bài bác vì những nịnh
thần xúi giục.
Về sau ông bị nhà vua truất bỏ. Để tự tả nỗi oán than ông viết bài thơ Ly
Tao.
Khi vua Sở Hoài Vương sang Tần, ông hết lời can ngăn nhưng Hoài Vương
không nghe, rồi bị chết ở đất Tần. Vua Tương Vương kế nghiệp vua Hoài
Vương không những không chịu nghe lời ông lại còn bắt ông đi đày.
