70
Tìm hiểu phong tục Việt Nam qua Nếp cũ gia đình và Lễ - Tết – Hội hè
Tác giả: Toan Ánh – Nhà xuất bản Trẻ
nho sĩ mở hàng đối trướng nữa. Còn nhiều hạng Nho, có hạng được xã hội
trọng vọng, cũng có hạng khác bị xã hội coi thường và có khi khinh rẻ như
hạng nho lại tại các công môn đã dùng chữ nghĩa để bày đặt đơn từ xui
nguyên giục bị, đã dùng chữ nghĩa để ăn không nói có v.v...
Sau hàng Nho là hàng Y, tức là những người theo đuổi nghiệp thuốc.
Muốn học nghề thuốc cần phải thông chữ nghĩa để đọc tên các vị thuốc, để
viết các đơn thuốc.
Muốn cho con trở thành ông Lang, theo đuổi y nghiệp, trước hết bố mẹ
phải cho con đi học cho thông văn tự, sau đó mới tìm đến một vị danh y để
xin cho con được vào làm đệ tử. Nếu vị danh y chấp nhận, bố mẹ đứa trẻ sẽ
sửa lễ đến nhà vị lương y, gọi là lễ nhập môn. Vị lương y sẽ làm lễ Thánh sư
nghề thuốc và cáo gia tiên trước khi thu nhận đứa nhỏ. Thường đi học nghề
làm thuốc, đứa trẻ ít nhất phải 15 tuổi trở lên mới có đủ trí khôn để lĩnh hội
hết những sự tế nhị của nghề.
Lúc đầu đứa nhỏ tập nhận diện các vị thuốc, và phải học theo sách được
tính của mỗi vị thuốc. Sau đó học những bài thuốc chữa cho mỗi bệnh, rồi
sau cũng mới tập bắt mạch, kê đơn. Học nghề thuốc rất khó khăn vì sai một
ly đi một dặm, mạng người ở trong chén thuốc.
Nước ta hằng có những bậc danh y như Hải Thượng Lãn Ông, tiếng tăm
vang lừng không những riêng trong nước mà các nước láng giềng như Trung
Quốc, Nhật Bản đều biết tiếng.
Xếp hàng sau Y, là Lý. Đây là những thầy địa lý, những thầy dùng kinh
truyện mà đoán mọi việc cho người.
Sau Lý là đến Số. Đây chỉ các ông thầy bói toán đoán số mệnh của mọi
người. Trong ngành số chính cũng chia làm nhiều nghề: xem bói dịch, đoán
tử vi, đoán hà lạc lý số, xem tướng, xem chiết tự v.v...
Hạng Sĩ với bốn ngành Nho, Y, Lý, Số được coi là đứng đầu tứ dân.
Sau Sĩ đến hạng Nông với các ngành Ngư, Tiều, Canh, Mục.
Ngư là nghề đánh cá, nhưng phải kể gồm cả các nghề khác liên quan tới
như muối cá, làm mắm v.v... Sở dĩ cá cũng xếp vào hạng Nông, vì chính cá
