125
Tinh thần trọng nghĩa phương Đông
LÊ LAI CỨU CHÚA
Ta có câu: Hăm mốt Lê Lai, hăm hai Lê Lợi để chỉ ngày
giỗ của vua Lê Thái Tổ nhằm vào ngày 22 tháng 8 âm lịch
mỗi năm, và trước ngày giỗ nhà vua là ngày giỗ ông Lê Lai.
Sự thực không phải ông Lê Lai chết vào ngày 21 tháng 8,
nhưng sở dĩ người ta cúng ông vào ngày trước giỗ vua Lê
một hôm chính là do lệnh của vua Lê vậy.
Nguyên khi vua Lê khởi nghĩa tự Lam Sơn để đánh quân
nhà Minh, có trận được, có trận thua, có khi tiến, có khi thoái,
và trong một trận tại Chí Linh, nhà vua bị quân giặc vây kín,
rất khó bề thoát thân. Nếu bấy giờ nhà vua bị quân giặc bắt
giết, việc khởi nghĩa có thể bị bỏ dở, và quân Minh sẽ tiếp
tục làm chủ đất nước Việt Nam.
Nhà vua đóng quân trên núi Chí Linh, quân giặc vây kín
chân núi. Trong lúc nguy hiểm đó, nhà vua có hỏi trong các
hàng tướng tá, có ai dám, vì nhà vua, liều mình chết thay,
như Kỷ Tín khi xưa đã chết thay vua Hán Cao Tổ; thì ông Lê
Lai, nhận xin ra trận chết thay vua. Nhà vua trao áo bào cho
ông Lê Lai mặc ra trận. Quân Minh thấy ông Lê Lai mặc áo
hoàng bào, cho chính là vua Lê Thái Tổ, xông vào vây đánh
và ông Lê Lai tử trận.
