Toan Ánh
18
TỦ SÁCH CŨ
Lời xưa nói:
Vạn khoảnh lương điền
Bất như bạc nghệ
Thiên kim di tử
Bất như nhất kinh
Có ruộng tốt dẫu rằng muôn khoảnh
Cũng chẳng bằng một mảnh nghề con
Vàng cho con cái hàng muôn
Chẳng bằng kinh sách lưu truyền tử tôn
(lời dịch P.N.Khuê)
Cụ tú Lâm quả đã trọng lời nói của thánh hiền xưa, mặc
dù nền học cũ đi sâu vào tàn cục. Cụ chẳng như ai, tấp tểnh
lựa gió đổi chiều, đuổi theo bả vinh hoa phú quý. Cụ cam
tâm sống trong cảnh thanh bần với gian nhà lá, với bức tường
xiêu, bạn cùng những chồng sách cũ.
Sau kỳ thi cuối cùng năm Ất Mão, cuộc đời xoay đổi, lều
chõng đành hóa ra vô dụng. Thời mực tàu giấy bản đến đây
là hết. Các ông khóa, ông đồ thi nhau “u á u âu ngọn bút chì.”
Cụ tú Lâm không thế. Cụ cũng như vài ba bạn đồng song