Toan Ánh
42
MEN SAY
Ông Tú Khiêm người làng Hoàng Nông, huyện Duyên Hà,
tỉnh Thái Bình. Ông là con trai cụ Bang Tốn, người đã khởi
quân Cần Vương tại Hưng Yên và Thái Bình chống lại với
quân Pháp.
Trong người vốn sẵn dòng máu ái quốc, ông Tú Khiêm
khước từ mọi ân huệ của Chính Phủ Pháp. Hoàng Trọng Phu
đã đôi ba phen cho người đến mời ông ra giữ một chức gì.
Đối với ông, dù chức trọng quyền cao đến đâu mà ra luồn
vào cúi thì công hầu mà chi! Ông phải đâu là người có thể
khom lưng, há miệng để khen dở là hay, bảo xấu là tốt được.
Bởi thế nên ông đối với người anh em thúc bá với ông, con
trai cụ Đề Thường, người đồng chí huynh đệ của cụ Bang
Tốn thủa xưa, vẫn có một ác cảm.
Cụ này sau khi đậu phó bảng, nhận một chân dạy học tại
trường Trung học Bảo hộ, rồi sau đến những cuộc cải cách
ở học giới, ông ra giữ một chức học quan.
Nếu cụ này vì hoàn cảnh mà chịu giữ một chức học quan
để mong cải thiện ngành giáo dục thì ông Tú Khiêm đã hoàn
toàn lãnh đạm với cuộc đời. Ngày nay ông Tú chỉ lấy chén
