102
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
thỉnh thoảng lại có người bắt gặp trở lại trần gian để giúp đỡ dân chúng
hoặc chỉ đường dẫn lối cho chính quyền dẹp giặc.
Những việc các ngài hiện thân trở lại, tuy chỉ là điều huyền hoặc, nhưng
dù sao các ngài đều là những vị thần được dân gian biết đến rất nhiều. Hằng
năm mỗi khi đền thờ các ngài có mở hội, dân chúng thập phương kéo đến
lễ bái rất đông. Sự tích của các ngài đã được nhiều sách chép tới, riêng về
phù Đổng Thiên Vương với công trạng dẹp giặc Ân, giết tướng giặc là Thạch
Lĩnh, càng được nhiều người truyền tụng.
NHỮNG NƠI THỜ TỰ CÔNG CỘNG
Tất cả các vị thần được tôn thờ tại thôn xã, dù Thượng, Trung, Hạ đẳng
thần hay Yêu thần, Tà thần đều có nơi thờ phụng do dân chúng lập nên. Có
nơi thờ phụng mới có sự cúng tế, để chư vị thần linh phối hưởng.
Các vị thần có thể được thờ cúng tại đình, đền, phủ, miếu, điện, nghè v.v...
Các vị thần của Lão giáo được thờ phụng tại các điện.
Đình
Mỗi làng đều có một ngôi đình. Đây là nơi dân làng thờ đức Thành hoàng
và cũng là nơi để dân làng hội họp khi có việc làng, việc làng gồm cả mọi
việc về hành chính, xã hội và tôn giáo. Những cuộc tế lễ chung của dân làng
đều cử hành tại đình, những hội hè đình đám đều bắt đầu tổ chức ở đình.
Đức Thành hoàng thường ngự tại đình, chứng kiến đời sống của dân xã,
bảo vệ cho mọi người, phù hộ cho làng được thịnh vượng. Ngài thông cảm
với nếp sống của dân chúng, cùng dân chúng ghi nhớ mọi kỷ niệm của làng
xã.
Luật lệ thói tục, đạo đức đều được ngài duy trì. những người hiền lương
được phù hộ, những kẻ gian ác bị trừng phạt. Dân làng nhất nhất tuân theo
luật lệ, vì tôn trọng luật làng nhưng cũng vì sợ bị thần linh quở phạt. các vị
hương chức trong làng, mỗi khi muốn mở hội hoặc tổ chức việc gì đều cúng
thần xin phép trước.
Thành hoàng ở đây chính là vị chỉ huy tối cao không những riêng về phần
thiêng liêng mà còn có thể nói cả một phần về đời sống thực tế của dân làng
nữa. ngài đã đoàn kết dân xã, và chính sự đoàn kết của dân xã là cái sức mạnh
về phần thực tế của ngài.
