103
Thực hiện ebook:
Học thuật Phương Đông
www.hocthuatphuongdong.vn
Ở trong nhà, con cháu đối với tổ tiên ra sao, thì ở trong xã dân làng đối
với vị Thành hoàng như vậy.
Thờ cúng tổ tiên, con cháu lập từ đường thì thờ phụng Thành hoàng, dân
làng bao giờ cũng phải thiết lập một ngôi đình. ngôi đình thường lập ở nơi
cách biệt dân xã, thường ở đầu làng.
KIẾN TRÚC ĐÌNH
Đình là một nơi thờ tự, kiến trúc đình phải phù hợp với việc thờ cúng, hơn
nữa với việc hội họp của dân làng khi có cúng lễ.
Tuy đình thường xây ở một nơi cách biệt dân chúng, nhưng không phải
quá xa đến nỗi dân làng không đi tới được, cách biệt nhưng tiện đường đi
và ở nơi trung tâm.
Phan Kế Bính trong “Việt Nam phong tục ’ cho rằng, đình chỉ là nơi thờ
vọng Thành hoàng và còn để làm nơi công sở cho dân hội họp, còn chỗ đức
Thành hoàng bằng y là miếu, miếu sẽ được nói tới sau.
HƯỚNG ĐÌNH
Trong việc xây đình, người ta rất thận trọng kén hướng và tránh mọi điều
kiêng kỵ, vì nếu đình mà động tức là động tới tất cả dân làng, sự an cư và
thịnh vượng của dân làng chịu ảnh hưởng rất nhiều ở hướng đình.
Toét mắt là tại hướng đình
Cả làng toét cả một mình em ru?
Đình động nghĩa là có điều gì phạm tới đình: hướng không thuận, đạo
nhà hoặc góc ao đâm thẳng vào mặt đình, đằng trước đình theo địa lý có vật
gì án ngữ.
Trong một cuốn sách
[9]
viết về nhà cửa Việt Nam về phương diện thờ tín
ngưỡng, ông Chapuis có thuật lại một cuộc xung đột giữa hai làng Mai Xá
Chánh và Mai Xá Thị huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị vì ngôi đình làng Mai Xá
Thị. Dân làng Mai Xá Chánh thấy hướng đình làng Mai Xá Thị sẽ xây có một
đao đình về đình làng họ và có thể gây tai họa cho họ nên phản đối. Việc
này về sau chính quyền địa phương phải gởi quân đội về mới giải quyết được.
Đình thường làm theo hướng Nam trừ trường hợp đặc biệt vì lý do phong
thủy đình mới theo hướng khác, như tại các xã Thanh Bình xã Nam phú,
huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên xây theo hướng Đông, đình các xã
Khuông Phò và Phước Yên cùng tỉnh xây theo hướng Tây và đình các xã Thủy
[9} La maison annamite au point de vue religieux.
