106
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
Có khi nơi đây để xếp
các kiệu cùng các đồ nghi
trượng dùng trong việc rước sách như chiêng trống v.v...
Kể các đồ thờ, đáng chú ý là ngựa hồng, hoặc ngựa bạch đặt ở hai bên
bàn thờ. Ngựa to bằng thật, đặt trên bộ có bánh xe với đủ yên cương. Ngựa
này chỉ mang ra trong khi rước thần để đi theo ngay sau kiệu. Có làng thờ cả
những cỗ voi to bằng thật.
ĐÌNH NGOÀI
Ở trong hậu cung là nhà đại bái chia làm ba khoảng. Chính giữa là trung
đình để làm nơi tế tự.
Trong cùng trung đình về phần hậu cung có bày thêm hương án với đồ
thờ.
Trước hương án này là nơi hành lễ khi tế tự. Có trải chiếu, và trong lúc việc
làng, các người có ngôi thứ cao có thể được ngồi ở đây. còn tùy tục lệ, có
nhiều làng, nơi đây chỉ dùng để lễ bái, không ai được phép vào ngồi.
Hai bên Trung đình còn có hai đáy hương án khác trên có đặt đồ lễ của
dân làng hoặc của khách thập phương mang tới lễ thần.
Phía ngoài hai dãy hương án này là tả gian và hữu gian.
Đây là chỗ ngồi của những người ngôi thứ còn kém, tuổi chưa mấy cao
và dân làng trong khi đình đám.
Nhà đại bái còn được gọi là nhà tiền tế, vì mọi việc tế lễ cử hành nơi đây.
Ngoài nhà đại bái là sân đình. Hai bên sân đình là tả mạc và hữu mạc, còn
gọi là hay dãy muỗng hoặc gọi là nhà hành lang. các quan viên sửa soạn mũ
áo vào tế tại hai dãy muỗng này, và khi làng vào đám lớn, đây cũng dùng
làm chỗ ngồi cho dân làng.
Ngoài cùng có cửa tam quan, làm cách tôn nghiêm rộng rãi, tường hoa
cột trụ, xây đắp chung quanh. Hai bên vách tường, nhiều nơi đắp con rồng
con cọp, hoặc vẽ hình đôi võ tướng cầm long đao, hoặc vẽ voi, vẽ ngựa, hoặc
làm voi đá đứng đôi bên, trên đầu cột trụ thì xây đắp con sấu sành
[10]
.
ngoài tam quan, có nơi còn có thêm một sân đình thứ hai nữa gọi là sân
ngoài.
HOÀNH PHI CẦU ĐỐI
Trong việc sự thần, làng nào cũng dùng hoành phi câu đối treo từ hậu
[10] Phan Kế Bính, Việt Nam phong tục
.
Một ngôi đình quê
