199
Thực hiện ebook:
Học thuật Phương Đông
www.hocthuatphuongdong.vn
còn một dãy dành cho những người phụ trách việc tế lễ.
Trong cùng sân là điện Khải Thành, nơi thờ song thân đức Khổng Tử cùng
những bậc sinh thành của Tứ phối.
Sau Khải Thành điện là khu vườn có cây cao bóng mát.
Kể từ khi xây cất đến nay, Văn miếu đã được trùng tu nhiều lần, nhưng vẻ
trang nghiêm vẫn lưu truyền suốt đời nọ qua đời kia, và con người đã cắp
sách đi học đôi ba chữ Hán trước đây, ai đối với văn miếu, cũng như đối với
văn từ và văn chỉ đều có thái độ cung kính để tỏ sự biết ơn đức Vạn Thế sư
biểu.
Khổng miếu tại các tỉnh
Ngoài văn miếu xây cất tại Hà Nội và Huế, văn từ hoặc văn chỉ xây cất tại
xã thôn, tổng và huyện, tại các tỉnh lỵ xưa kia cũng có nơi thờ tự đức Khổng
Tử, các đệ tử của Ngài. Những nơi này thường được gọi là Khổng miếu, do
hàng tỉnh trông nom và tu sửa.
Khổng miếu tại Quảng Nam
Để bạn đọc có một ý niệm sơ qua về Khổng miếu hàng tỉnh, dưới đây xin
trình bày sơ lược, một miếu này, Khổng miếu tại Quảng Nam. Miếu này
chứng tỏ dân chúng Việt Nam đâu đâu cũng tôn sùng đức Vạn Thế sư biểu.
Trước đây, về đầu thế kỷ thứ XIX, khi vua Gia Long lập quốc, tỉnh Quảng
Nam có xây nên một văn miếu, tại phía Tây xã cân Nhí, huyện Diên Phước,
quận Điện Bàn ngày nay, nhưng vì văn miếu ở gần sông, bị nước xoi lở, được
rời về phía Đông xã này, nhưng vẫn bị xoi lở, nên đến đời vua Minh Mạng
văn miếu được chuyển hẳn sang làng Thanh chiêm cùng huyện.
Kiến trúc - Khổng miếu Quảng Nam có nền kiến trúc giống với điện Đại
Thành tại Đài Loan, tuy nhiên cửa Tam quan nơi Khổng miếu Việt Nam lại
xây y hình cửa Khuyết lý ở Khúc Phụ tỉnh Sơn Đông bên Tàu.
Cửa Tam quan này có ba lối vào. Lối giữa là Đại Trung môn rộng và cao
hơn lối tả hữu. Mái lợp ngói âm dương.
Dưới mái này có một mô hình đắp theo điển đức Khổng Tử giảng đạo đồ.
Ngang mô hình là một tấm đá cẩm thạch có khắc ba chữ Khổng Tử miếu.
Tại các trụ Tam quan đều có câu đối như ở bất cứ nơi đình đền nào.
Qua Tam quan là một hồ sen rộng, có cầu bán nguyệt bắc ngang là lối đi
vào trong miếu. Khỏi hồ sen là bốn trụ biểu, mỗi trụ bên trên đều có một
