210
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
một số rất ít người được tới dự. Tuyệt đối cấm đàn bà không được nhòm
ngó vào buổi lễ.
Lễ bắt đầu vào giờ Tý ngày 13 tháng 2 năm Nhâm Ngọ. Nhà vua từ Trai
cung qua Giao Đàn theo lối cửa Tây; đi theo có các vị hoàng thân, đại thần
và một số văn võ quan viên chấn sự.
Kể từ lúc nhà vua rời khỏi Trai cung, tiếng Đại Hưng chung khí nổi lên, nổi
mãi tới khi nhà vua tới Giao Đàn mới thôi.
Hành lễ, nhà vua mặc áo mũ cổn Miện, khác với đồ triều phục vua dùng
trong các buổi đại lễ tại điện Thái Hòa. Đây là y phục riêng dùng trong việc
tế Nam Giao, y phục theo kiểu đã có từ mấy nghìn năm về trước và vẫn giữ
nguyên vẻ cổ kính thời xưa.
Áo cổn màu tía, tay rộng và dài, thân áo có thêu hình mặt trời, mặt trăng,
sông núi, bát quái, chim trĩ, - những hình này tiêu biểu cho vũ trụ. Phía dưới
áo cổn là xiêm giáp thêu bằng ngọc. Mũ miện hình bình thiên, nghĩa là một
miếng bằng hình vuông, mỗi bề vào khoảng 30 phân ngày nay, hai mặt trước
sau đều có 12 tua kết bằng ngọc, tượng trưng 12 tháng trong năm. Hia màu
tía, đế dày, ống cao. Hốt bằng ngà đựng ngọc Trân quế.
Sau đó nhà vua lên Nhà vàng, lập vị trước hương án để làm lễ cung nghinh
và lễ hy sinh. Bộ Lễ phụ trách xướng lễ, chiêng trống và âm nhạc.
Khi xướng “Phần sài”, tại lò phần sài, con trâu dùng làm con sinh được
đem thiêu bằng củi quế; khi xướng “Ê mao huyết”, tại sở Ẽ khảm, huyết và
lông trâu được đem chôn.
Lễ hy sinh xong, nhà vua ngự lên Viên đàn, đi vào Thanh Ôc, nhà xanh, để
làm lễ chính tế. Nhà vua ngự lập vị trước án chính phối hợp Trời Đất, các
hoàng thân và đại thần tại các án tả hữu.
Lễ Điện ngọc bạch tức là lễ dâng ngọc và lụa lên Trời Đất để cầu phúc cho
trăm họ, cử hành.
Lễ sinh xướng: “Tấu điện ngọc bạch”, đôi vũ sinh diễn khúc Tiểu thành.
Nhà vua quỳ trước hương án. Hai văn quan chấp sự dâng lên nhà vua bảo
tráp trong có đựng một viên ngọc hình tròn để tế Trời và một viên ngọc hình
vuông để tế
Đất. Nhà vua cung kính cầm hai phiến ngọc dâng lên ngang trán khấn
niệm, vái ba vái rồi trao cho hai vị chấp sự kính cẩn để vào nội án.
Nhà vua lễ bốn lễ.
