226
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
Tượng và Hộ Pháp
Tại hai bên tả hữu bái đường, liền với điện thờ phật, có hai pho tượng rất
lớn, tạc hình võ tướng, mặc áo giáp đội mũ trụ, trông có vẻ uy phong lẫm
liệt, hoặc đứng thẳng hoặc cưỡi trên hai con sấu: đó là hai vị hộ pháp, một
bên là ông Khuyến Thiện và một bên là ông Trừng Ác. Ta thường gọi tắt là
ông Thiện và ông Ác.
Ở những ngôi chùa thật cổ, chỉ có một ông hộ pháp: đó là Tam châu hộ
pháp. chính là Vi Đà thiên tướng quân, một vị thiên tướng quân tuân sắc chỉ
của nhà phật pháp trong ba châu: Đông châu, Tây châu và Nam châu.
Thổ thần hoặc Đức ông
Thổ thần tại chùa cũng như Thổ công tại tư gia, có nhiệm vụ coi giữ đất
của nhà chùa cùng với tài sản hoa lợi.
Thường bàn thờ Thổ thần ở phía bên trái nhà bái đường. Tượng Thổ thần
mặt đỏ, coi rất uy nghiêm. các tín đồ đi lễ thường gọi là Đức Ông hay đức
chúa. Có một đôi chùa tạc tượng đức ông là một ông già, đầu tóc bạc phơ,
vẻ mặt phúc hậu nhân từ.
Long thần
Cạnh bàn thờ đức Ông có bàn thờ Long thần. Đây là một vị Long Vương
đã quy y phép phật.
Thánh Tăng
Bên hữu nhà bái đường có bàn thờ Thánh Tăng, một vị đại đệ tử của Đức
phật Thích ca Như Lai, thường ở nước ta là A Nan Đà tôn giả.
Thập điện
Thường ở những chùa lớn, ở hai bên vách nhà bái đường có xây mười cái
động dưới cõi âm, gọi là động Thập điện, do mười vị Diêm Vương cai quản
để xét công tội của mọi linh hồn và định sự thưởng phạt.
[19]
Nhà hành lang và Thập bát La Hán
Nhà hành lang là hai dẫy nhà ở hai bên chùa, ăn thông vào nhà tăng
đường, còn gọi là nhà thờ Tổ ở mặt sau chính điện.
Ở giáp tường hai bên nhà hành lang, mỗi bên có chín pho tượng gần
bằng người thật, ngồi ở góc cây hay trên núi đá, trông đều có vẻ trầm tư mặc
tưởng, đấy là tượng Thập bát La hán.
La hán, tên gọi tắt các vị A la hán là những bậc thánh trong đạo Phật. các
[19] Có nói rõ hơn ở sau, cùng với địa ngục qua đạo Phật.
