24
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
người chết cũng như vậy và cũng có một cuộc “sống” ở cõi âm như cuộc
sống của người trần trên dương thế. Nói khác đi, người chết cũng cần ăn
uống tiêu pha, có nhà ở như người sống.
Tin như vậy, việc cúng lễ là cần thiết, và việc thờ phụng tổ tiên không thể
không có được.
Tục cũng lại còn tin rằng vong hồn các người khuất thường luôn ngự trên
bàn thờ để gần gụi con cháu, theo dõi con cháu trong công việc hàng ngày
và giúp đỡ con cháu trong những trường hợp cần thiết.
Sự tin tưởng vong hồn ông bà cha mẹ ngự trên bàn thờ có ảnh hưởng
nhiều đến hành động của người sống. Nhiều người vì sợ vong hồn cha mẹ
buồn đã tránh những hành vi xấu xa, và đôi khi định làm một công việc gì
cũng suy tính kỹ lưỡng, xem công việc đó lúc sinh thời cha mẹ có chấp nhận
hay không. người ta sợ mang tội bất hiếu nếu làm cho vong hồn cha mẹ phải
tủi hổ qua hành động của mình.
CẦU CÚNG LỄ BÁI
Quan niệm vong hồn gia tiên luôn luôn ở gần mình, người sống như luôn
luôn tiếp xúc với giới vô hình qua mọi việc cầu cúng lễ bái.
Theo Phan Kế Bính, mỗi tuần tiết, hoặc ngày kỵ, đều có làm lễ cáo gia tiên,
hoặc mùa có của mới, gạo mới hoặc khi có việc hiếu hỉ.
Đấy chỉ là kể sơ lược, chính ra nhất nhất mỗi biến cố xảy ra trong gia đình,
gia chủ đều khấn vái gia tiên, trước là để trình bày sự kiện, sau là để xin sự
phù hộ giúp đỡ.
Nhà nuôi lứa lợn lớn, đem bán xong ư? Gia chủ cũng có cái lễ mọn gồm
trầu cau vàng rượu hoa quả để cáo gia tiên. Đây cũng là một cách lễ tạ ơn vì
gia tiên đã phù hộ cho lứa lợn, nuôi được trót lọt.
Nửa đêm, con trẻ trong nhà bất thần trở mình đau sốt chăng? Gia chủ lập
tức khấn vái gia tiên để xin phù hộ cho đứa trẻ được tốt lành tai qua nạn
khỏi. Lúc này, đêm hôm nếu có trầu cau càng tốt, bằng không chỉ cần chén
nước lạnh với lòng thành thắp hương khấn vái trên bàn thờ là đủ.
Người đi buôn gặp dịp buôn may bán đắt, không bao giờ quên lễ tạ gia
tiên, cũng như lúc bắt đầu bỏ vốn ra buôn bán, đã có sự khấn cúng lễ trước.
Mỗi khi có mùa hoa quả mới, trước khi mua ăn, con cháu bao giờ cũng
nghĩ đến việc mua thắp hương cúng vái các cụ, cũng như một năm hai vụ
