48
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
cũng không muốn sau khi chết đi phải chịu cảnh cướp cháo lá đa! Sẵn tiền
của, những người này mua ruộng nương cúng vào họ, vào chùa, vào đền
hoặc vào đình để về sau khi trăm tuổi, họ, chùa, đền hoặc đình sẽ cúng giỗ.
Những giỗ cúng như vậy gọi là giỗ hậu.
Tại nhiều làng trong hương ước có ghi cả khoản mua hậu, nghĩa là người
nào muốn sau này làng cúng giỗ phải bỏ tiền ra mua sự cúng giỗ đó với làng.
Tiền mua hậu nộp vào quỹ làng để sắm thêm tự khí, mở đền đình hoặc dùng
trong việc công ích khác.
Mua hậu có thể mua bằng tiền hoặc ruộng nương, những người mua hậu
có thể phòng sẵn cả việc trăm tuổi của mình, nhờ làng nước, chùa chiền hoặc
họ làm ma cho. Họ sẽ cúng một số tiền hay một số ruộng về việc này.
Trong những ngày giỗ hậu tại nhà thờ họ thì trưởng tộc cúng giỗ và có
mời một số con cháu trong họ tới dự giỗ.
Tại đình các hương chức quan viên cúng giỗ, rồi cùng nhau chia phần
hưởng lộc hậu ăn uống ngay tại đình hoặc mang về.
Giỗ hậu cúng ở nơi nhà hậu, một căn nhà riêng tại các đình chùa dùng để
làm giỗ hậu.
Người khấn giỗ tại đình thường là ông thủ từ hoặc ông tiên chỉ. Trong
ngày giỗ hậu, ngoài việc cúng người hưởng giỗ, dân làng cũng phải sửa lễ
để cáo với Thành hoàng.
Tại chùa việc khấn vái do một vị sư đảm nhiệm. Ở đây trong ngày giỗ hậu
có tụng kinh để cầu an cho vong hồn người khuất.
Cúng giỗ với việc Lập tự
Qua các đoạn trên ta thấy việc cúng giỗ là rất quan trọng đối với dân ta.
Dân ta lại tin rằng khi cúng lễ phải do người đồng khí huyết với người khuất
khấn vái thì hương hồn người khuất mới có thể về phối hưởng được.
Chính vì muốn có người giữ việc khói hương thờ phụng tiên tổ nên ta có
tục phải lo cho có con trai để “lập tự”.
Lập tự trước hết phải lập con vợ cả, trừ trường hợp vợ cả đã quá năm
mươi tuổi mà không có con trai mới lập con vợ lẽ gọi là thứ trưởng tử.
Nếu tất cả vợ chính, vợ thứ đều không có con, phải chọn một người cháu
gọi bằng chú hay bằng bác, không có cháu gần thì lập cháu xa để giữ việc
thừa tự cho mình.
