56
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
đốt tại gò Đống Đa để cúng cho những vong hồn trên.
Dân Việt nam nhớ ngày giỗ Tổ Hùng Vương để không quên gốc và nhớ
ngày giỗ trận Đống Đa để tưởng niệm lại một võ công oanh liệt của tiền
nhân, và ngày giỗ trận còn chứng tỏ lòng nhân từ của dân Việt đối với kẻ
thù.
Ngày giỗ của các đồng bào Thượng
Đồng bào Thượng có nhiều sắc dân cũng làm giỗ người chết, trong khi
đối với nhiều sắc dân khác, chết là hết, và người chết sau một thời gian không
còn ai nhắc tới nữa.
Người Sédang (Xê đăng) ở các tỉnh Quảng nam, Bình Định, Kontum không
cúng giỗ người chết vào ngày qua đời, nhưng hàng năm nhân dịp tết Thanh
Minh vào tháng ba dương lịch, họ viếng mộ người chết, khóc lóc thảm thiết
rồi cúng vái. Người chàm ở các tỉnh Bình Định, Khánh Hòa, ninh Thuận (Thuận
Hải) có cúng giỗ người chết. Người Djarai (Gia Rai) ở các tỉnh phú Yên, Khánh
Hòa, Kontum và Darlac (Đắc Lắc) chỉ cúng giỗ người chết trong vòng ba năm
trở lại, ngoài ba năm người chết bị rơi vào lãng quên, không được ai nhắc
tới, mộ cũng bị bỏ hẳn không được săn sóc nữa. Người Rhadé (Ra Đê) thuộc
các vùng Quảng Đức, Darlac, phước Long (Sông Bé) phú Yên thì chỉ cúng giỗ
người chết có một lần, sau đó mọi kỷ niệm của người chết đều không còn ai
nhắc tới. Người Koho (Kơ Ho) tại các tỉnh Lâm Đồng, Bình Tuy, Long Khánh
(Đồng nai) làm giỗ người chết trong vòng hai năm đầu. ngày giỗ năm thứ
hai được tổ chức rất to, sau đó là hết. Người M’nong (Mơ nông) tại các tỉnh
Darlac, Lâm Đồng, phước Long (Sông Bé) cũng cúng giỗ người chết một lần
như người Rhadé (Ra Đê).
Còn nhiều những đồng bào thiểu số, người Stiêng (Sêtiêng), người Teu
(Tơ), người chàm Ba Tơ, người Bahnar (Ba na) không có tục cúng giỗ. Các
đồng bào thiểu số miền Bắc, người Thổ (Tày) ở Lạng Sơn, cao Bằng, Bắc cạn,
người Mường ở Hòa Bình (Hà Sơn Bình), Ninh Bình (Hà Nam Ninh), người
Nùng ở Móng cáy, người Mán ở Tuyên Quang, Thái Nguyên, Vĩnh Yên (Vĩnh
phú), người Thái ở Sơn La, Lai châu đều có cúng giỗ như người Kinh, còn một
số ít các đồng bào người Xạ phang ở Lào cay, người Mèo ở Hoàng Xu phì,
người Lolo ở Hà Giang... không có tục cúng giỗ.
KẾT LUẬN
