96
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
xã được thịnh vượng.
Trong Việt Nam phong tục, phan Kế Bính có viết: Mỗi làng phụng sự một
vị Thành hoàng, có làng thờ hai ba vị, có làng thờ năm bảy vị tức gọi là Phúc
thần.
phúc thần tức là vị thần giáng phúc cho dân gian.
phúc thần chia làm ba hạng:
*
Thượng đẳng thần,
*
Trung đẳng thần,
*
Hạ đẳng thần.
THƯỢNG ĐẲNG THẦN
Đây là những thần Danh Sơn, Đại Xuyên như Tản Viên Sơn thần, Tô Lịch
gian thần cùng những bậc thiên thần như phù Đổng Thiên Vương, Đông Hải
Đại Vương v.v... các vị thiên thần có những sự tích linh dị, tung tích ẩn hiện
khôn lường, và theo lời các cụ kể lại, thường khi hiển hiện để phù dân giúp
nước, bảo vệ một khu vực nào, chống lại ngoại xâm như phù Đổng Thiên
Vương hoặc báo trước một tai họa cho dân chúng tránh như Liễu Hạnh công
chúa.
Thượng đẳng thần còn gồm các vị nhân thần đã có công với quốc gia dân
tộc như Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, nguyễn Trãi v.v... Khi sinh thời các vị
này đã từng cứu sự an nguy của quốc gia, giết giặc lập công, lúc chết được
nhà vua và nhân dân nhớ ơn lập đền thờ. các vị hoặc được nhà vua sắc phong
hoặc do dân gian tôn kính thờ phụng.
Các vị Thượng đẳng thần, trải qua nhiều triều đại, và mỗi triều đại đều có
thể có sắc phong riêng.
Các vị nhân thần được liệt vào hàng Thượng đẳng thần có thể là nam như
Trần Hưng Đạo, Lý Ông Trọng, hoặc nữ như Hai Bà Trưng, Bà Triệu, bà Lê
Chân v.v...
TRUNG ĐẲNG THẦN
Trung đẳng thần là những vị thần do dân làng thờ cúng từ trước, có vị
dân làng biết rõ tên mà không hiểu công trạng, hoặc có vị quan tước mà
không rõ họ tên, hoặc có vị chỉ có danh hiệu và đã tỏ ra linh dị. Các vị Trung
đẳng thần này thường có công với dân làng, lại đã từng gặp những kỳ nhà
vua sai kỳ tình đảo vũ có ứng nghiệm, nên được triều đình liệt vào hạng được
thờ phụng và ban sắc phong để dân làng rước về thờ. Vì những lý do nêu
