“Trường hợp tôi khác. Tôi là nội gián, một người cách mạng thực thụ
trà trộn vào hàng ngũ những người cách mạng giả hiệu. Nhưng để tránh bị
phát hiện, tôi phải giả vờ là một kẻ phản cách mạng trà trộn vào giữa những
người cách mạng thực thụ. Và thực tế tôi đúng là như vậy: trong chừng mực
tôi nhận lệnh của cảnh sát; nhưng không phải của cảnh sát thật, bởi vì tôi
chịu sự chỉ đạo của những nhà cách mạng trà trộn vào hàng ngũ nội gián của
phe phản cách mạng.”
“Nếu tôi hiểu đúng thì ở đây ai ai cũng là nội gián trà trộn vào phe
khác: vào cảnh sát, vào cách mạng. Nhưng làm sao các người phân biệt
được kẻ này với kẻ kia?”
“Với mỗi người, ta cần khám phá ra ai là những nội gián đã lệnh cho
anh ta làm nội gián. Và thậm chí trước đó, ta phải biết ai đã lệnh cho các nội
gián kia làm nội gián.”
“Và các người cứ thế chiến đấu đến giọt máu cuối cùng, dẫu biết rằng
không một ai thực sự là kẻ mà y tự nhận?”
“Chuyện đó thì liên quan gì chứ? Ai cũng phải thực hiện phần của mình
đến phút cuối.”
“Phần của tôi là gì?”
“Bình tĩnh mà đợi. Tiếp tục đọc cuốn sách của anh.”
“Bố khỉ! Cuốn ấy tôi mất rồi, khi họ giải thoát cho tôi, ý tôi là khi họ
bắt tôi…”
“Không sao hết. Nơi anh sắp đến là một nhà tù kiểu mẫu; nó có một thư
viện gồm tất cả những sách mới nhất.”
“Còn sách cấm thì sao?”
“Sách cấm còn có thể gặp ở đâu khác nếu không phải trong nhà tù?”
Bạn đã bôn ba đến tận Ataguitania này để săn tìm kẻ giả mạo những
cuốn tiểu thuyết, thế rồi bạn bị bắt làm tù nhân trong một hệ thống nơi mọi
