giáo sư, khi đối mặt với những đoạn rắc rối nhất, chẳng tìm được cách nào
tốt hơn để giúp cho bạn hiểu ngoài đọc to chúng lên bằng bản gốc. Sự phát
âm thành tiếng cái ngôn ngữ xa lạ đó, được luận ra từ các quy tắc lý thuyết,
không được truyền tải bằng cách nghe giọng nói của từng người với những
âm sắc cá biệt, không được làm nổi rõ bằng dấu vết của những cách dùng có
tác dụng tạo hình và chuyển hóa, sự phát âm ấy đạt tới tính tuyệt đối của
những âm thanh không đợi lời đáp lại, như bài hát của con chim cuối cùng
của một loài đã diệt vong hoặc là tiếng rống xé tai của một chiếc trực thăng
phản lực vừa mới được phát minh đang xé nát bầu trời trong chuyến bay thử
nghiệm đầu tiên.
Thế rồi, từng tí từng tí, một cái gì đó bắt đầu chuyển động và tuôn chảy
giữa các câu của bài xướng văn đầy trúc trắc này. Văn của cuốn tiểu thuyết
đã định hình được từ những bất nhất nơi giọng điệu: nó đã trở nên lưu loát,
trong suốt, liên tiến; Uzzi-Tuzii bơi trong đó như cá bơi trong nước, tự đệm
cho mình bằng cử chỉ (ông mở rộng hai bàn tay dang ra như hai cái tay
chèo), bằng cử động của môi (cho phép các từ bật ra như những bong bóng
khí nhỏ), bằng cái nhìn (mắt ông lướt trên trang giấy như mắt con cá lướt
trên đáy biển, song cũng như mắt của người đến thăm công viên thủy sinh
đang theo dõi những chuyển động của con cá trong bể cá sáng đèn).
Giờ quanh bạn, không còn văn phòng khoa, không còn những giá sách,
không còn vị giáo sư: bạn đã bước vào trong cuốn tiểu thuyết, bạn thấy bãi
biển Bắc Âu kia, bạn theo bước người đàn ông thanh lịch và tinh tế nọ. Bạn
đắm mình đến nỗi phải mất một hồi bạn mới nhận ra được có người ở cạnh
bạn. Nơi khóe mắt mình bạn thoáng thấy Ludmilla. Nàng đó, ngồi trên một
đống tờ in, cũng hoàn toàn say sưa lắng nghe cuốn tiểu thuyết kia tiếp diễn.
Nàng vừa mới tới hay nàng đã nghe phần đầu? Nàng lẳng lặng vào
không gõ cửa chăng? Có phải nàng ở sẵn đây rồi, trốn giữa các kệ sách kia?
(Nàng đến đây là để trốn, Irnerio nói. Họ tới đây để làm những chuyện
không thể nói được, Uzzi-Tuzii nói). Hay nàng là một bóng ma được vời tới
bằng lời nguyền thoát ra từ những câu những chữ của vị giáo sư-phù thủy?
