CHƯƠNG 10 - Những tạo tác từ thực nghiệm
Tôi phải thú nhận rằng thực ra mình có thể dễ dàng đặt tên cho tất cả
các chương trước là “Hãy cho phép chính bạn.” Ý tôi là bạn hãy cho phép
mình thách thức với các giả định, nhìn thế giới bằng đôi mắt mới mẻ, thử
nghiệm, thất bại, vạch ra con đường đi của riêng bạn, và thử thách các giới
hạn khả năng của bạn. Trong thực tế, đó chính là những gì tôi muốn mình
biết được khi hai mươi, ba mươi, và bốn mươi tuổi – và cũng là những gì
tôi cần phải liên tục nhắc nhở bản thân mình ở tuổi năm mươi.
Bạn rất dễ dàng bị khóa vào những cách tư duy truyền thống và chặn hết
những lựa chọn thay thế khả thi. Đối với hầu hết chúng ta, có rất nhiều
những đám đông đứng bên lề, khuyến khích mỗi người chúng ta ở lại trên
con đường quy định, chỉ tô màu bên trong các đường ranh giới, và đi trên
cùng những con đường họ đã đi theo. Điều này làm cho cả những người đó
và bạn cảm thấy dễ chịu. Nó củng cố thêm những điều họ đã lựa chọn và
cung cấp cho bạn một công thức dễ đi theo. Nhưng nó cũng có thể cực kỳ
hạn hẹp.
Ở châu Mỹ Latinh thật ra có một cụm từ được dịch thành “kẻ níu áo”
(jacket puller) để chỉ những kẻ cố gắng kéo người khác xuống – có lẽ bằng
đuôi áo của họ - để ngăn cản họ vươn lên cao hơn vị trí hiện tại. Người dân
ở nhiều nơi khác trên thế giới gọi đây là hội chứng “ghen ăn tức ở”, trong
đó những người dám đứng lên cao hơn những người xung quanh sẽ bị cắt
giảm kích thước cho vừa với mọi người. Ở lại với số đông là chuẩn mực,
thành ra những người vượt lên trước có nguy cơ bị kéo lùi lại bởi cộng đồng
của họ. Tệ hơn nữa, cũng có một số khu vực trên thế giới mà ở đó ai làm
những điều khác với số đông đều bị xem là tội phạm, theo nghĩa đen. Ví dụ,
tại Brazil từ truyền thống dành cho các doanh nhân (entrepreneur) là
empresario, dịch trại ra là “kẻ trộm”. Trong lịch sử, không có nhiều hình
mẫu doanh nhân thành công ở khu vực này, và những người khác vẫn cho
