328
329
chúng tôi hiện chưa thể làm rõ được thân phận của những người đội mũ
Xuân Thu trong một số bức ảnh này. Song dù sao, mũ Xuân Thu cũng
là một loại mũ hết sức đặc biệt bởi tính phổ dụng của nó trong cung
đình nhà nguyễn, khi vừa là mũ Lễ phục của vua, đồng thời cũng là mũ
Thường phục của một số hoàng thân và các chức quan nhỏ.
QUY ChẾ ThưỜng PhỤC XUÂn ThU
CỦA hOÀng ThÂn VÀ CÁC QUAn VÕ TỨ, ngŨ,
LỤC PhẨM TRIỀU ngUYỄn
(theo Hội điển)
Mũ Xuân Thu
Áo giao lĩnh
Bổ tử
Thường
Hoàng
tử, hoàng
thân, tôn
thất được
phong
tước thân
vương
- quận
vương
-thân
công -
quốc công;
quận công
- huyện
công;
hương
công -
huyện hầu
- hương
hầu
Sức toàn vàng
Cổ áo màu
trắng; áo màu
xanh, lục, lam,
đen cho được
tùy tiện
Kỳ lân
Bạch trạch
Sư tử
nền vàng
Hoàng tử,
thân
vương, tôn
thất được
phong
kỳ ngoại
hầu, kỳ
nội hầu,
đình hầu,
trợ quốc
khanh
Sức vàng bạc đan
xen, phía trước và
sau đều có 1 hoa
vàng, các trang
sức hoa, giao long
đều dùng chất
liệu bạc
Cổ áo màu
trắng; áo màu
xanh, lục, lam,
đen cho được
tùy tiện
hổ
nền đỏ
QUY ChẾ MŨ hỔ ĐẦU, ÁO MÃng LAn
DÀnh ChO CÁC ChỨC QUAn CAI QUẢn,
ThỐng QUẢn QUÂn DOAnh VỆ nĂM 1845
(theo Hội điển)
Mũ Hổ Đầu
Áo Mãng Lan
Đai
Thống quản
Bác sơn vàng, mặt
trước và sau 3 hoa
vàng, 2 giao long, 1 hổ
kỳ, 2 cổ đồ, 2 thùy văn,
biên bao, nhiễu tuyến
Màu tử đàn, may
bằng đoạn ngũ sắc
gia kim, áo song
khai, thường kép
Đai của các
quan
võ
miếng chính
giữa
phía
trước
sức
vàng, trổ hoa;
các
miếng
ống phải trái
dùng mai đồi
mồi bọc vàng
xen kẽ bọc
bạc,
không
cần mạ
Cai quản
1 hoa vàng phía trước,
còn lại như thống quản
Màu tương sẫm
Chưởng phủ
đô thống
Thêm 2 hình ngọn lửa
vàng
Màu tử đàn
Thống chế,
chưởng vệ
Mũ sức vàng
Màu mộc xích
Vệ úy
Lược bớt 2 giao long
vàng ở mặt trước mũ
Màu tương sẫm
Phó vệ úy
Lược bớt 2 giao long
vàng và 1 hoa vàng
Màu bảo lam và
màu thiên thanh
d. Mũ Xuân Thu 春秋冠
Mũ Xuân Thu vừa là mũ Lễ phục
của hoàng đế, vừa là mũ Thường phục
của các quan võ tứ, ngũ, lục phẩm triều
nguyễn. Theo Hội điển, mũ Xuân Thu
kết hợp với Bổ phục còn là Thường
phục của các vị hoàng tử, hoàng thân,
tôn thất được phong tước thân vương,
quận vương, thân công, quốc công, kỳ
ngoại hầu, kỳ nội hầu, trợ quốc khanh,
tá quốc khanh, phụng quốc khanh v.v.
Tuy nhiên, dựa trên một số tư
liệu ảnh chụp cung đình triều nguyễn
đầu thế kỷ XX, chúng tôi nhận thấy đối
tượng sử dụng mũ Xuân Thu còn có một số ngạch quan thị vệ, thậm
chí là đội trưởng đội nhạc công (?). Do thiếu tư liệu văn tự đối chiếu nên
Mũ Xuân Thu (BAVH); Người đứng đầu
đội Nhạc công đội mũ Xuân Thu.
