326
này về cơ bản khớp với loại mũ trên tượng ngói thời Trần. Cần lưu ý
rằng, vào năm 1756, chúa nguyễn Phúc Khoát lần đầu tiên lệnh cho ba
quân tướng sĩ Đàng Trong đội hổ Thủ Đầu mạo, hay còn gọi là hổ Đầu
mạo
(1)
. giữa hai loại mũ thể hiện trên hai pho tượng không đồng đại này
chưa chắc đã có mối quan hệ kế thừa trực tiếp, song có thể đều được mô
phỏng theo quy chế hổ quan thời Đường. Tuy nhiên, có thể khẳng định,
mũ hổ quan thời Đường không có mối liên hệ về mặt tạo hình với mũ
hổ Đầu (hổ Đầu quan) của các võ quan triều nguyễn.
Vào thời nguyễn, từ năm 1804, mũ hổ Đầu kết hợp với Bổ phục Kỳ
lân, Bạch trạch, Sư tử được quy định là Thường phục của quan võ nhất,
nhị, tam phẩm. năm 1845, vua Thiệu Trị phê chuẩn cho các quan võ giữ
các chức thống quản, cai quản các quân doanh cho đến chưởng phủ đô
thống, thống chế, chưởng vệ, vệ úy, phó vệ úy đều được đội mũ hổ Đầu
kết hợp với áo Mãng lan
(2)
.
Áo Mãng lan là dạng áo hẹp tay, có lối thêu sức tương tự như Mãng
bào, song chiều dài vạt áo và ống tay áo đều ngắn hơn Mãng bào. Hội điển
cho biết: “Trước đây áo hẹp tay của quan viên thị vệ được gọi là áo Long
Chấn, như vậy không phù hợp […] nay gọi áo hẹp tay là Mãng lan mới phải.
Từ rày không được gọi theo cách gọi trước kia để làm rõ danh phận.”
(3)
1. (Việt) Dã sử lược biên Đại Việt quốc Nguyễn triều thực lục - Q.8. Tr.14. Nguyên văn:（阮世宗福濶）戊
寅二十年（
1756）初令三軍著虎首頭帽
虎頭帽
2. (Việt) Hội điển - Q.78. Tr.57. Nguyên văn: 議準各軍營衛統管、該管等員奉有官給虎頭冠、蟒襴衣
以備扈侍
3. (Việt) Hội điển - Q.78. Tr.50. Nguyên văn: 侍衛官員窄袖衣呼為龍震衣均屬不合[…]其窄袖衣名為蟒
襴方是。嗣後不得仍前稱呼以召名分
Các võ quan triều Nguyễn đội mũ Hổ Đầu, mặc áo Mãng lan.
Thường phục mũ Hổ Đầu, Bổ phục Kỳ lân, áo
giao lĩnh cổ trắng của quan võ nhất phẩm triều
Nguyễn (Phục dựng. Tranh: Lý Tiệp).
1. Quan võ tam phẩm đội mũ Hổ Đầu, mặc Bổ phục;
2. Mũ Hổ Đầu (BAVH).
Bổ tử Kỳ lân của triều Nguyễn (Silken threads-
A History of Embroidery in China, Korea, Japan
and Vietnam).
